راهبردهاي تجارت بين‌الملل اقتصاد مقاومتي جمهوري اسلامي ايران

The Strategies of International Trade in the Resistance Economy of the Islamic Republic of Iran

تعامل سازنده و موثر جمهوري اسلامي ايران با جهان در شرايط تحريم، نيازمند داشتن راهبردهاي تجارت بين‌الملل هم‌راستا با آرمانها و ارزشها و مبتني بر مصالح بلند‌مدت نظام اسلامي است؛ به‌گونه‌اي كه در يك حركت دايمي و تكاملي، بسترهاي مناسب براي ايجاد تغيير در درون نظام فراهم شود. نقطه آغازين اين فرايند، توجه هوشمندانه به ظرفيتها براي غلبه بر چالشها در چارچوب قواعد و هنجارهاي جهاني از يك سو و نيز مباني و ارزشهاي بنيادين از سوي ديگر مي‌باشد؛ از اين‌رو سوال محوري اين مقاله آن است كه «چه راهبردهايي درتجارت بين‌الملل براي جمهوري اسلامي ايران مناسب است كه هم آرمانها و اهداف خود را حفظ كند و هم بتواند با تهديدات اقتصادي ناشي از تحريم مقابله كند». در اين مقاله با بررسي قابليتهاي اقتصادي نظام جمهوري اسلامي ايران و شناسايي مولفه‌هاي اصلي تاثيرگذار (داخلي و خارجي) بر الگوي تعامل مناسب اقتصادي با جهان و ارزيابي اين عوامل از منظر ارتباط با اهداف اساسي نظام، عوامل كليدي مشخص و سپس با تناظر برقرار كردن بين آنها در الگوي قوت- ضعف و فرصت - تهديد (سوآت) راهبردهاي مناسب استخراج و در نهايت، ضريب جذابيت اين راهبردها با ملاحظه شرايط جديد داخلي و خارجي مشخص شده است. نتايج به‌دست آمده حاكي از آن است كه جمهوري اسلامي ايران ‌بايد با بهره‌گيري از منابع عظيم خدادادي طبيعي، منابع انساني مومن و كارآمد، ظرفيتهاي علمي، واپايش اقتصاد غيررسمي، ايجاد تغيير در روشها، اصلاح و بهبود مستمر در برنامه‌ها در بعد داخلي و همچنين ارتقاي كارآمدي، تحرك بي‌وقفه و جهت‌دار ديپلماسي و حضور فعال در معاهدات و هسته‌هاي منطقه‌اي و جهاني، شناسايي بازارهاي جديد (كالايي- مكاني)، تعامل با اقتصاد بين‌الملل در چارچوب اصول حكمت و عزت و مصلحت و استفاده از ظرفيت ترانزيتي و فرصت دسترسي مستقيم به آبراه‌هاي آزاد در بعد خارجي، به هدف رشد و شكوفايي و مقابله با تهديدات بيروني و ضعفهاي دروني دست يابد. مجموعه اين نتايج حاكي از آن است كه جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند از طريق به‌كارگيري رويكرد اقتصاد مقاومتي در تعامل تجاري با جهان، ضمن پيشبرد آرمانها و اهداف، با تهديدات موجود، از جمله تحريم نيز به‌خوبي مقابله نمايد.

Any constructive and effective interaction between the Islamic Republic of Iran and the world under sanctions requires international trade strategies in alignment with causes and values based on the Islamic regime’s long-term interests, so that the suitable ground could be set for the creating of change inside the system. The starting point of this process will be to smartly consider the capacities to meet the challenges within international norms and rules on the one side, and the fundamental values and basics on the other. So, the nodal question is what strategies will be suitable for the Islamic Republic of Iran so that it could both keep to its objectives and causes, and counter the economic threats driven by the sanctions. This article determines the key factors by studying the economic capabilities of the Islamic Republic of Iran, determining the major parameters (domestic and foreign) effective on the economically convenient pattern of interaction with the world, and assessing these factors from the perspective of dealing with the regime’s fundamental objectives. Then, it sets out to extract the suitable strategies, and ultimately determines the attractiveness coefficient of such strategies with regard to the domestic and foreign circumstances by establishing correspondence between them using SWOT model, (strengths, weaknesses, and opportunities and threats). The results achieved indicate that the Islamic Republic of Iran should attain progress and meet the external threats and internal weaknesses by making advantage of the national sources, the efficient and religiously faithful human resources, the scientific capacities and capabilities, controlling the informal economy, creating a change in methods, making continuous improvements in programs from an internal point of view, as well as improving the efficiency, making continuous and orientational movements in diplomacy as well as maintaining active presence in the global and regional treaties and bodies, interacting with international economy within the framework of national dignity and expediency, and making use of transit capacities and opportunities for achieving direct access to open waterways from a foreign point of view. All these results indicate that the Islamic Republic of Iran can counter the existing threats including the sanctions by using the resistive economy approach in its global interaction with the world, while being able to advance its causes and objectives at the same time.