قلدري سنتي و سايبري در نوجوانان دختر مدارس راهنمايي: نقش كيفيت ارتباط معلم- دانش ‏آموز

The Impact of Teacher–Student Relationship on Traditional and Cyber Bullying among Female Students of Middle Schools

قلدري يك نوع خشونت سطح پايين به شمار مي‏آيد كه اخيراً مورد توجه پژوهشگران و روان‏شناسان حيطه‏ي تربيتي قرار گرفته است و به دو صورت نمود مي‏يابد: قلدري سايبري و سنتي. پژوهش حاضر با هدف تعيين ميزان شيوع قلدري و رابطه‏ي آن با كيفيت ارتباط معلم- دانش‏آموز در بين نوجوانان دختر مقطع راهنمايي مدارس دولتي شهر تبريز و نيز، مقايسه‏ي اين متغيرها در پايه‏هاي مختلف تحصيلي دانش‏آموزان انجام شد. براي تحقق اهداف اين پژوهش توصيفي- رابطه‏اي، 397 دانش‏آموز دختر مدارس راهنمايي شهر تبريز (90-1391) با شيوه‏ي نمونه‏گيري تصادفي خوشه‏اي چندمرحله‏اي انتخاب شده و به مقياس قلدري (BS، پاتچين و هيندوجا، 2011) و پرسشنامه‏ي ارتباط معلم– دانش‏آموز (IT-SR، مورري و زوواك، 2011) پاسخ گفتند. تحليل داده‏ها با نرم‏افزار SPSS، ميزان بروز رفتار قلدري در يك ماه اخير را 2/64 % بدست آورد. آزمون ضريب همبستگي پيرسون بين قلدري و اشكال سنتي و سايبري آن با كيفيت ارتباط معلم- دانش‏آموز رابطه‏ي منفي نشان داد (01/0 > P). بر حسب نتيجه‏ي آزمون رگرسيون چندگانه، عوامل بيگانگي و ارتباط با معلم 19 % تغييرات قلدري را پيش‏بيني نمودند و عامل بيگانگي (32/0-=B) متغير پيش‏بين بهتري بود. همچنين، مبتني بر نتايج تحليل واريانس يك‏طرفه، قلدري در ميان دانش‏آموزان پايه دوم و سوم نسبت به پايه اول شايع‏تر بوده و كيفيت ارتباط آنان با معلمان خويش نيز، منفي‏تر بود. با در نظر گرفتن نتايج تحقيق، توجه مضاعف بر كيفيت ارتباط معلم- دانش‏آموز براي كاهش رفتار قلدري و ناسازگاري‏هاي دانش‏آموزان دختر پيشنهاد مي‏گردد.

Bullying is a low-level violence that has been attended lately by educational psychologists and researchers, and has two forms: traditional and cyber bullying. This research was conducted to study the prevalence of bullying and its relation to teacher–student relationship among female adolescents of public middle schools in Tabriz. It also sought to compare these variables between various grades. Therefore, 397 female students of Tabriz middle schools in the school year 2011-2012 were chosen by the multi-stage cluster random sampling method and Bullying Scale (Patchin & Hinduja, 2011) and Inventory of Teacher–Student Relationship (Murray & Zvoch, 2011) were used as the research tools. Data analysis by SPSS showed that prevalence of bullying behavior during the last month of study was 64.2%. Pearson correlation coefficient test displayed that there was negative correlation between bullying, its traditional and cyber forms, and teacher–student relationship quality (p < 0.01). According to the results of regression, alienation from and trust in teacher predicted 19% variance of bullying variable; and alienation factor was a better predictor variable (B=-0.32). Moreover, results of one-way analysis of variance demonstrated that prevalence of bullying among students of second and third grades was more than first graders, and their relationships to teachers were also more negative. Considering the experimental results, increased attention to the quality of teacher–student relationship is recommended for decreasing maladaptive and bullying behaviors of students, especially girls.