بررسي كاربرد لاله از قلمرو قاموسي تا گستره نمادين

The Function of Tulip from Dictionary Sense to Symbolic Meaning

نماد، نشانه‌اي است كه هم ارجاع به خود دارد و هم مفاهيمي فراتر از وجود عيني خود است. با نگاهي دقيق به نمادها، در مي‌يابيم كه ثبت نمادها در فرهنگنامه‌هاي موجود، معناي لغوي آنها را درپي داشته‌ است و نزد اكثر فرهنگ‌نويسان، نوزايي مفهومي نمادها در عرصه هنري شعر مغفول مانده ‌است. هدف اصلي مقاله زير نشان دادن تقابل بين معناي نمادها در فرهنگنامه‌ها با نوزايي هنري آنها در اشعار دوره‌هاي مختلف سبكي است. در اين مقاله، ضمن معرّفي نمادها و بيان تاريخچه نمادهاي گياهي در دو فرهنگ شرق و غرب از ديدگاه فلاسفه، روان‌شناسان و اسطوره‌گرايان، نخست به تبيين اهميت معاني و كاربرد نمادين واژه‌‌ها، سپس به طور اختصاصي به معاني لاله و توسيع هنري آن براساس اشعار منوچهري، سعدي، صايب و سپهري به عنوان نمايندگان شعري سبك‌هاي خراساني، عراقي، هندي و نونيمايي پرداخته‌‌‌ايم تا سير تحول و تكامل معناي آن از قالب قاموسي و محدود، به كاربرد گسترده و نمادين به طور جامع آشكار گردد و از طرفي، ظرفيت‌ها و امكانات زبان هنري و ادبي در خلق و گسترش معناي واژه‌‌ها با نقل شواهدي، بيش از بيش مشخص و برجسته شود.

Symbol is a sign not only refers to its sense but also to some contents beyond its literal meaning. To be more exact about the symbols, they are cited into the dictionaries by their literal sense, not by their innovative content in the aesthetic domain of poetry. This paper aims to explain the contrast between the sense of the symbols in the dictionaries and their novel meaning in the poetry of different period of time in terms of the various styles. In this research, a short introduction about the symbols as well as a literature review about the herbal symbols in the both eastern and western cultures is going to be rendered from philosophical, psychological and mythologist point of views. Then, the significance of the symbolic meaning and function of the words is discussed, while the meaning of tulip and its metaphoric extension is determined to be mentioned based on Manouchehri, Saadi, Saib and Sepehri’s poetry due to their being representatives for different poetic styles, such as Khorasani, Iraqi, Indian and modern poetry. The purpose of this investigation is to illustrate the semantic evolution of a word from its bounded sense to its extended and symbolic function. What is more, it aims to be evidence for the literary and artistic capacities and possibilities which leads to the creation and extension of the word’s meaning.