تعيين و تبه‌بندي فهرست محصولا تخاص كشاورزي ايران در چارچوب مذاكرات دور دوحه

Identifying Special Products for Iran Agricultural Products in Terms of the Doha Round Negotiations

بسياري از كشورهاي در حال توسعه عضو WTOبه دليل نياز به زمان بيشتري جهت توسعه اقتصادي، خواستار برقراري انعطاف بيشتر در بكارگيري قوانين، به خصوص در مورد برخي از محصولات كشاورزي مي باشند. ساير اعضا با در نظر گرفتن اهميت رفتار متفاوت با كشورهاي در حال توسعه، نسبت به پذيرش قانوني مبني بر انتخاب تعدادي از محصولات كشاورزي بر پايه سه معيار امنيت غذايي، امنيت معيشتي و توسعه روستايي به عنوان "محصولات خاص" توسط اين كشورها اقدام نموده اند. بخش كشاورزي ايران سهم معني داري را از شاخص هاي كلان اقتصادي مانند توليد ناخالص داخلي، اشتغال و صادرات غير نفتي دارد. لذا تعيين محصولات خاص كشاورزي امكان آمادگي بيشتر براي سياستگذاران و مذاكره كنندگان در جريان الحاق به WTO را فراهم مي آورد. بر اين اساس اين مطالعه اقدام به تعيين محصولات خاص ايران در دوره 88-1384 با استفاده از برخي شاخص هاي بين المللي و رتبه بندي اين محصولات با استفاده از روش تاكسونومي عددي نموده است. نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه 35 محصول كشاورزي در ايران برابر با 66 رديف تعرفه 6 رقمي آسيب پذيرترين محصولات كشاورزي از نقطه نظر امينت غذايي، امنيت ‌معيشتي و توسعه روستايي در جريان آزادسازي تجاري مي باشند.

Developing countries still seek increased flexibility in applying the agreed rules on some products in the name of advancing their longer run economic and social development. WTO members accepted the importance of different treatment for some products and agreed that based on three criteria of food security, livelihood security and rural development needs, developing country members will have the flexibility to designate and appropriate number of products as ʹSpecial Productsʹ (SPs). Since agriculture In Iran, accounts for significant portions in different macroeconomic indices such as GDP, employment and non-oil exports, identifying special products will help policy makers and negotiators for preparing in the process of accession to WTO. Hence, this study seeks to advance the understanding of SP and more specifically identifying special products with the usage of several indicators presented internationally, for Iran. Then it aims to set them ordered through numerical taxonomy approach. The results show that 35 products as well as 66 6-digits tariff lines are the most vulnerable Iranian agricultural products in the context of food security, livelihood security and rural development in process of trade liberalization.