ريز پهنه‌بندي خطر زلزله شهر سبزوار با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS

Sub Zoning of Earthquake Risk in Sabzevar City by Using GIS

شهر سبزوار يكي از شهرهاي كهن استان خراسان رضوي است كه در حال حاضر به عنوان دومين شهر پرجمعيّت استان خراسان رضوي بعد از مشهد شناخته مي‌شود. طيّ دهه ي گذشته شاهد توسعه و گسترش سريع فيزيكي بوده كه به ساخت و سازهاي بدون ملاحظات ايمني از نظر حوادث طبيعي از جمله زلزله و صرفاً براي پاسخ‌گويي به نيازهاي سكونتي در كوتاه‌مدت انجام گرفته منجر گشته است. گسترش و توسعه‌ي شهر به سمت شمال موجب اشغال عوارض زمين‌شناسي و ژيومورفولوژي پر خطر مانند گسل ها، تپه‌هاي نيوژن، كانون هاي زلزله، شيب‌هاي تند و رسوبات آبرفتي و مخروط‌افكنه هاي جديد كواترنري شده است. در اين تحقيق ابتدا مهم ترين عوامل موثر به عنوان عوامل اصلي تشديد خطر در صورت وقوع زمين‌لرزه شناسايي گشت، سپس لايه هاي اطلاعاتي با استفاده از GISساخته شدند كه شامل لايه هاي فاصله از گسل، شيب، توپوگرافي، شيب لايه هاي زمين، ليتولوژي، كاربري زمين، تراكم جمعيّت و ساختمان، قدمت ساختمان و فاصله از كانون زلزله هاي تاريخي مي‌باشند. در ادامه عوامل موثر به روش AHP وزن‌دهي گرديدند كه نقشه پهنه بندي خطر در پنج گروه خطر بسيار زياد، زياد، متوسط، كم و خيلي كم تهيه گرديد. نقشه‌ي پهنه بندي تهيه شده نشان مي‌دهد كه در صورت بروز زلزله 11 كيلومتر مربع از وسعت شهر در پهنه خطر بسيار زياد، 37 كيلومترمربع از وسعت شهر در پهنه خطر زياد، 49 كيلومتر مربع از وسعت شهر در پهنه خطر متوسط، 60 كيلومترمربع از وسعت شهر در پهنه خطر كم، 59 كيلومتر مربع از وسعت شهر در پهنه خطر خيلي كم قرار مي‌گيرند

Sabzevar is one of the ancient cities of Khorasan Razavi province that now is the second most populous city of province, after Mashhad city. During previous decades, Sabzevar city has had a rapid physical growth that has resulted in significant constructions without safety in terms of natural disasters such as earthquake. Construction is performed just for responses to short term accommodation demands. Developing the town towards north has occupied the hazardous geological and geo-morphological features such as faults Neogene hills, earthquake centers, steep slopes, new alluvial fans and sediments of Quaternary. In this study, the most important factors which accelerate the risk in case of earthquake occurrences were identified. Then some data layers such as distance from fault, topographic slope, structural slope, lithology, land use, population and building density, oldness of building and distance from historic earthquake centers were constructed in GIS. Weighting of effective factors was determined based on AHP method and subsequently the map of earthquake hazard zonation was prepared in 5 classes of very high, high, intermediate, low and very low risk. The map of earthquake hazard zonation reveals that in case of earthquake , 11 km2 of the town will be in very high risk zone, 37 km2 will be in high risk zone, 49 km2 will be in intermediate risk zone, 60 km2 will be in low risk zone 59 km2 will in very low risk zone.