اثرهاي ريزنمونه و محيط كشت در توليد شاخه و سوخك در گياه لاله واژگون (Fritillaria imperialis)

لاله واژگون يكي از زيباترين گياه‌هاي زينتي دنيا است كه به طور معمول از راه بذر و سوخ افزوده مي‌شود. برداشت بي‌رويه اين گياه از رويشگاه‌هاي طبيعي، آن را در خطر انقراض قرار داده است. از اين رو و با توجه به محدوديت‌هاي فراوان در روش‌هاي معمول گياه‌افزايي، استفاده از روش كشت بافت مي‌تواند جايگزين مناسبي براي گياه افزايي سريع اين گونه باشد. در پژوهش حاضر از ريزنمونه فلس سوخ در دو محيط كشت موراشيگي و اسكوگ و گامبورگ و از ريزنمونه‌هاي رويان جنسي، تخمك، تخمدان، برگ و ساقه تنها در محيط كشت موراشيگي و اسكوگ استفاده شد. نتيجه‌ها نشان داد در بين ريز نمونه‌هاي موجود باززايي تنها در فلس سوخ و رويان، مشاهده شد و ريزنمونه‌هاي فلس توانستند سوخك كافي توليد نمايند. همچنين بيشترين تعداد سوخك از ريزنمونه فلس در غلظت پنج ميلي‌گرم بر ليتر نفتالن استيك اسيد و سه ميلي‌گرم بر ليتر بنزيل آمينو پيورين به وجود آمد. با توجه به قوي‌تر بودن ريشه و شاخه و بيشتر بودن تعداد سوخك توليدي از فلس در مقايسه با رويان، مي‌توان ريزنمونه فلس را جهت ريزافزايي لاله واژگون پيشنهاد نمود.

Fritillar iaimperialis is one of the most beautiful ornamental plants all over the world and is propagated by bulbs and seeds. Uncontrolled harvesting of this plant from its natural habitats resulted to exposure it to endanger. Due to the limitations of conventional methods of propagation, therefore using a tissue culture technique may be a suitable and alternative technique for large- scale propagation of this species. In this study, bulb scale explants were cultured on MS medium and Gamborg medium (B5) and different explants of sexual embryos, eggs, ovaries, leaves and stems were cultured only on MS medium. Results showed that among the different explants only bulb scale and embryo explants produced bulblets during subcultures. Also the highest number of bulblets was produced from scale explants in concentrations of 5 mg l-1 NAA and 3 mg l-1 BAP. Due to the stronger shoot and root induction and also the greater number of bulblet production via scale culture than embryos, the scale explants is recommended for micropropagation of Fritillar iaimperialis.