بررسي و شناخت مناطق مستعد كشت زعفران به لحاظ ميزان بارندگي و رطوبت نسبي در خراسان جنوبي با استفاده از GIS

Identification relevant areas for saffron cultivation according to precipitation and relative humidity in South Khorasan using GIS

براي كشت گياه در هر منطقه، شرايط اقليمي و آب و هواي مناسب لازم است تا بتوان اقدام به كشت محصول نمود. پارامترهاي اقليمي مانند بارندگي، رطوبت و درجه حرارت نقش تعيين كننده اي در رشد گياه و ميزان توليد محصول در يك منطقه دارد؛ لذا شناخت اقليم و بررسي نيازهاي اكوفيزيولوژي گياهان زراعي از مهمترين عوامل موثر در توليد است. زعفران يكي از گياهان سودآور در الگوي كشت نواحي جنوبي و مركزي خراسان مي‌باشد. در ايران اهميت زعفران كاري از جنبه هاي گوناگون نظير بهره وري بالاي آب در مقايسه با ساير محصولات كشاورزي، اشتغال روستاييان و درآمدزايي قابل توجه مي باشد. با بررسي پارامترهاي هواشناسي برعملكرد زعفران و تعيين مناطق مساعد كشت زعفران بر اساس آن مي توان در راستاي توسعه كشاورزي و اقتصادي در اين مناطق پيشرفت زيادي نمود. آمار 20 ساله ايستگاه هاي هواشناسي منطقه و عملكرد زعفران، دريك دوره ي 10 ساله، گردآوري و استفاده شد. آناليز رگرسيوني و ايجاد معادلات بر روي پارامترهاي بارندگي و رطوبت نسبي و رابطه اين پارامترها بر عملكرد بوسيله نرم افزار JMP 4 و سپس ترسيم نقشه هاي رقومي پهنه بندي با استفاده از نرم افزار Arc GIS 9.2 انجام گرفت. نتايج نشان داد كه پارامتر بارندگي در ماه هاي آذر، بهمن، اسفند و فروردين بر عملكرد نسبت به ساير ماه ها تاثيرگذارتر بود. از نظر رطوبت نسبي، ماه هاي آبان لغايت اسفند موثرتر مي باشند. همچنين با بررسي معادلات و نقشه هاي پهنه بندي مشخص شد كه اكثر مناطق استان در شرايط مناسب يا نيمه مناسب قرار دارند. مناطق شمال و شمال شرقي استان داراي بهترين موقعيت از لحاظ بارندگي و رطوبت نسبي براي كشت زعفران مي باشد مناطق مركزي نيمه مستعد و جنوب استان نامستعد مي باشد.

In order to grow plants in any region, suitable weather and climatic condition are required. Climatic parameters such as precipitation, temperature and humidity have significant roles in the growth and yield in a region; therefore, understanding the climate and analyzing the ecophysiological characteristics of plants are the most important factors in the yield of the plant. Saffron is one of the profitable plants in South Khorasan. The yield of saffron from this region has caused Iran to be the targets producer of this plant in the world. The significance of planting saffron in Iran is related to many factors such as the high efficiency of water usage and employment of villagers. The analysis of the effect of climatic parameters on the saffron yield and determining the suitable areas for planting this plant according to these parameters are important for agriculture and economy. The statistics and data of 20 years taken from the Weather Station in the region and the 10 years saffron yield were used. Regression analysis and create of equation using precipitation, relative humidity, and the relation between these parameters was accomplished by the use of JMP 4 software. Digitized climate zonation maps were made by Arc GIS 9.2 software. The results showed that precipitation was most effect on the saffron yield during the months of December, Feburay, March and April compared with the other months and considering humidity, the most affected months are October, November, Decmber, January and February. Also, after analyzing the equation and the climate zonation maps and the final map, it became obvious that the most of the areas of the Province were able to be ranked as suitable. The North and North-Eastern regions were the best areas regarding the parameters discussed in order to grow saffron. The center of province were considered average region to grow saffron and the Southern and South-Western areas were determined the least suitable for growing saffron.