ارزيابي تاثير نوع و مقدار زيوليت طبيعي كلينوپتيلولايت بر سبز شدن زعفران (.Crocus sativus L)

Type and amount evaluation of natural clinoptilolite zeolites impacts on saffron (Crocus sativus L.) emergence

زعفران (.Crocus sativus L) يكي از با ارزش‌ترين گياهان دارويي و ادويه‌اي در جهان محسوب مي‌شود. اين محصول استراتژيك يكي از مهم‌ترين محصولات كشاورزي در استان خراسان جنوبي مي‌باشد. اگرچه تحقيقات بسياري بر روي كشت اين محصول در مناطق مختلف كشور با شرايط اقليمي متفاوت انجام شده ولي مطالعات اندكي روي سبز شدن گياه به عنوان مهم‌ترين مرحله رشدي آن انجام شده است. در اين تحقيق تاثير استفاده از زيوليت‌هاي پتاسيك، كلسيك و خاك تركيبي با مقدارهاي 20 (Q1) و 60 (Q2) گرم در هر كيلوگرم خاك، بر مدت زمان و درصد سبز شدن زعفران بررسي شد. اين آزمايش در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي بيرجند در سال 1391 با هفت تيمار و نه تكرار در قالب طرح كاملاًٌ تصادفي انجام شد. نتايج حاصل از آزمايش نشان داد كه نوع زيوليت تاثير معني‌داري در سطح احتمال يك درصد بر مدت زمان سبز شدن و در سطح احتمال پنج درصد بر درصد سبز شدن زعفران داشت. استفاده از مقادير مختلف زيوليت هيچگونه تاثير معني‌داري بر مدت زمان و درصد سبز شدن نداشت. اثر متقابل نوع و مقدار زيوليت در سطح احتمال 0/1 درصد بر مدت زمان سبز شدن پيازهاي زعفران تاثير مثبت معني‌دار داشت. كاربرد زيوليت نسبت به عدم استفاده از آن (تيمار شاهد)، مدت زمان سبز شدن را در همه‌ي تيمارها به جز خاك تركيبي در سطح Q1 كاهش داد، ولي درصد سبز شدن تنها در تيمارهاي شامل زيوليت پتاسيك و خاك‌ تركيبي در سطح Q2 به صورت معني‌داري افزايش يافت. بنابراين، استفاده از زيوليت پتاسيك مي‌تواند سبب افزايش درصد سبز شدن و كاهش مدت زمان سبز شدن بنه‌هاي زعفران گردد.

Saffron (Corocus sativus) is known as one of the most valuable medicinal and spice plants in worldwide. This plant is one of the most important crops in South Khorasan Province. Despite the many researches on saffron cultivation in many regions in the country with different climatic conditions but there were few studies about saffron emergence as most important growth stage. The objective of this study was to investigate the effects of P, Ca and soil Zeolites at 20 and 60 g.kg-1 levels on time and percentage of saffron emergence. This experiment was conducted based on a completely randomized design with seven treatments and nine replications in Birjand Agriculture Research Field during year of 2012. The results of this study showed that the effect of zeolite type was significant on saffron emergence time (p?0.01) and percentage of saffron emergence (p?0.05). There were not a significant effect on time and percentage of emergence by using different zeolite levels. There was an interaction between type and level of zeolite on saffron emergence time (p?0.001). Emergence time was decreased by using zeolite at a level of 20 g.kg-1 except in soil zeolite, while percentage of emergence was significantly increased only in P and soil (at a level of 60 g.kg-1) zeolite. Thus, using K zeolite can increase the percentage of emergence and decrease emergence time of saffron corms.