الگوي تدوين چارچوب مفهومي در آموزش فني و حرفه‌اي

A Model of conceptual framework development for technical and vocational education and training

چكيده: يكي از كارهاي مهمي كه در مطالعات مربوط به توليد سند ملي آموزش‌و‌پرورش، به‌ويژه در ساحت اقتصادي– حرفه‌اي، مورد توجه قرار گرفت، تدوين الگو يا چارچوب مفهومي بود. زيرا درك و تبيين مفاهيم كلي مانند آموزش فني‌وحرفه‌اي، با پيشينه‌اي طولاني، كه در چند دهه اخير دچار تغييرات و تحولات گوناگوني شده است، تدوين اين چارچوب مفهومي را ضروري مي‌نمود. به همين منظور پژوهشي با هدف تهيه و تدوين اصول، مباني و الگوي نظري آموزش فني‌وحرفه‌اي انجام شد. با اين پرسش اصلي كه: براي تدوين يك چارچوب مفهومي به چه عناصري بايد توجه كرد و چگونه آن‌ها را سازمان داد؟ يا به بيان ديگر تدوين يك چارچوب نظري از چه الگويي تبعيت مي‌كند و داراي چه مولفه‌هايي است؟ اين پژوهش به روش اسنادي و تحليلي از طريق تحليل منابع و نتايج تحقيقات انجام‌شده، اجرا گرديد. روش پژوهش كيفي بود و از نظر هدف، مي‌توان آن را از نوع پژوهش‌هاي بنيادي قلمداد كرد. نتايج پژوهش منجر به ارايه الگويي براي تدوين چارچوب نظري در آموزش فني‌وحرفه‌اي گرديد كه داراي 7 مولفه اصلي شامل فلسفه، اصول و قواعد، سير تاريخي، عناصر مفهومي، عناصر محيطي، نقاط قوت و ضعف و نهايتاً رويكردهاي اجراي آموزش فني‌وحرفه‌اي است. مقاله حاضر با استفاده از نتايج و ادبيات اين پژوهش نگاشته شده است.

Providing a conceptual framework in economic – vocational sphere was considered as one of the crucial points in the national document of education studies. To understand the concept of technical and vocational education and training (TVET) which has a long history, knowing that it has gone through great changes in the recent decades, the development of such a framework becomes necessary. Therefore, a research was conducted with the aim of developing principles, basics and a conceptual framework for TVET. The main question was that what factors should be considered for providing a model for conceptual framework and how they could be organized. In other words, what model with what components would be needed for developing a conceptual framework? It was a qualitative research which was conducted through analysis of documents and research results. The result was a model for conceptual framework development with seven components including philosophy, principles, historical change, conceptual component, environmental component, weak and strong points, and finally approaches to TVET.