بررسي مزيت نسبي توليد چغندرقند در استان كرمانشاه

Investigation comparative advantage of sugar beet in Kermanshah province

شكر يكي از منابع مهم تامين انرژي خانوارهاي ايراني است. بيش‌تر شكر مورد نياز كشور از منابع چغندرقند و نيشكر داخلي تامين و بخشي از آن نيز از خارج كشور وارد مي‌شود. چغندرقند با 180 هزار هكتار سطح زيركشت در كشور يكي از منابع مهم توليد شكر است. با توجه به برنامه‌هاي خودكفايي در زمينه‌ي شكر، آگاهي از مزيت نسبي توليد چغندرقند از جنبه‌هاي مهم برنامه‌ريزي اقتصادي است و انگيزه‌هاي اقتصادي توليدكنندگان اين محصول در رسيدن به اهداف برنامه‌هاي دولت حايز اهميت است. اين تحقيق به بررسي مزيت نسبي در زمينه‌ي توليد چغندرقند مي پردازد و بدين منظور استان كرمانشاه براي مطالعه انتخاب و با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي خوشه‌يي دو مرحله‌يي با تعداد 93 چغندركار مصاحبه به‌عمل آمد. پرسش‌نامه در مورد موضوعات مورد نظر در سال زراعي 84-83 تكميل و ساير اطلاعات مورد نياز از سازمان‌هاي ذيربط و منابع مختلف جمع آوري گرديد. سپس با استفاده از معيارهاي هزينه‌ي منابع داخلي و نسبت منفعت–هزينه‌ي اجتماعي، مزيت نسبي توليد اين محصول تعيين شد. بر اساس نتايج به دست آمده، متوسط معيار SCB از 44/. تا 50/. و معيار DRC نيز از 33/. تا 44/. است، بر اساس نتايج به دست آمده، تحت شرايط رقابت آزاد و قيمت‌هاي واقعي، توليد چغندرقند دراستان كرمانشاه داراي مزيت نسبي بوده و تحت شرايط موجود، چغندركاران ماليات ضمني به دولت پرداخت مي‌كنند و انگيزه‌هاي اقتصادي منفي دريافت مي‌كنند.

Sugar is important from the point of both energy source and food security for Iranian householders. The considerable part of internal consumption is imported. Sugar beet is one of the most important sources of sugar, as a raw material in the world and also in Iran. For food security and self sufficiency programs, considering comparative advantages of sugar beet cultivation is one of the most important aspects of economic planning and economic incentives of producers is important for the goals of government planning. In this study, sugar beet comparative advantage was determined by applying Domestic Resource Cost (DRC) and Social Benefit Cost ratio (SCB) criteria to data of 2004-05 farming year with two levels of exchange rates in Kermanshah provinces. The protective policies of the government were analyzed by Matrix Analysis of Policy (MAP). Based on findings of this study, Kermanshah has high comparative advantage on this crop under competitive and real price condition, but under existing condition producer receive negatives economic incentives and pay implicit tax to government.