تاثير تاريخ كاشت و تنش شوري بر عملكرد دانه و عقيمي سنبله گندم، رقم بم

Effect of planting date and salinity stress on grain yield and spike sterility of wheat cv. Bam

به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و شوري بر عملكرد و ميزان عقيمي سنبله گندم (Triticum aestivum L.)، رقم بم، آزمايشي مزرعه اي در ايستگاه تحقيقات شوري صدوق مركز ملي تحقيقات شوري طي سال هاي 88-1387 و 89-1388 انجام گرفت. آزمايش به صورت اسپيلت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و با سه تكرار انجام شد. تيمارها شامل تاريخ كاشت (كاشت در اول آبان، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر) و شوري آب آبياري 2 دسي زيمنس بر متر (شرايط غير شور) و 10 دسي زيمنس بر متر (شرايط شور) بودند. نتايج نشان داد كه در هر دو سال آزمايش بين تاريخ هاي كاشت در آبان از نظر ميزان عملكرد دانه و بيولوژيك تفاوت معني دار وجود نداشت. تاخير در كاشت تا 15 آذر عملكرد دانه را در سال اول، به ميزان 28 درصد و در سال دوم به ميزان 34 درصد كاهش داد. عملكرد دانه و بيولوژيك در شرايط شور به ميزان 14 درصد كمتر از شرايط غير شور بود. مناسب ترين تاريخ كاشت در شرايط آزمايش اواسط آبان ماه بود. تاخير در كاشت، باعث افزايش معني دار درصد سنبله ها و سنبلك هاي عقيم در هر دو سال آزمايش گرديد. كمترين و بيشترين درصد سنبله ها و سنبلك هاي عقيم به ترتيب در تاريخ هاي كاشت 15 آبان و 15 آذر بدست آمد. تعداد سنبله هاي نوك عقيم و درصد سنبلك هاي عقيم در هر سنبله در شرايط شور به ميزان معني داري بيشتر از شرايط غير شور بود. به نظر مي رسد هرگونه تنش محيطي مانند شوري و تاخير در تاريخ كاشت در مرحله رشدي 40 تا 49 (دوره غلاف رفتن) مي تواند درصد عقيمي سنبلك هاي سنبله را افزايش دهد.

To investigate the effect of planting date and salinity on yield and spike sterility of wheat (Triticum aestivum L.) cv. Bam, a field experiment was conducted at Sadouq Salinity Research Farm, National Salinity Research Center, Yazd, Iran, during 2008-2009 and 2009-2010. The experiment was arranged as split plot based on RCBD with three replicates. Treatments were sowing dates (planting at 23 Oct., 6 Nov., 21 Nov. and 6 Dec.), and saline water, ECiw= 2 (non-saline) and and 10 dS/m (saline conditions). Results showed that grain yield were not significantly different by planting date at 23 Oct., 6 Nov., 21 Nov. in both years. Delay in planting date until 6 Dec. reduced grain yield significantly by 28 and 34 percent in 2008-2009 and 2009-2010, respectively. The best planting date in order to experiment conditions was early November. Delay in planting date increased spike and spikelet sterility percent in both years. The lowest and highest spike and spikelet sterility percent was observed at 6 Nov. and 6 Dec., respectively. Spike and spikelet sterility percent was more in saline conditions than non-saline conditions. It seems any environmental stress such as salinity and delay in planting date in ZGS=40 to ZGS=49 (Booting stage), could increase spikelet sterility per spike.