تحليل ويژگي‌هاي رودباد طي فازهاي ENSO مطالعه موردي؛ سال‌هاي 1997، 2008 و 2010

Jet stream Analysis in the ENSO Phases Case study; 1997, 2008 and 2010

پژوهش حاضر به تحليل ويژگي‌هاي رودباد در ارتباط با فاز‌هاي مختلف ENSO در سطوح 200 و 300 هكتوپاسكالي طي ماه‌هاي سپتامبر، اكتبر، نوامبر و دسامبر مي‌پردازد. در اين راستا، سال‌هاي 1997، 2008 و 2010 با استفاده از شاخص ONI، بترتيب به عنوان سال‌هاي ال‌نينو، عادي و لانينا انتخاب شدند. داده‌هاي مولفه‌ي مداري و نصف النهاري باد (NCEP-DOE Reanalysis 2) با قدرت تفكيك مكاني 5/2 درجه طول و عرض جغرافيايي به صورت ميانگين روزانه، جهت استخراج رودباد گردآوري شدند. با نوشتن برنامه در نرم افزار GrADS هسته‌هاي سرعت (بيش از 30 متر بر ثانيه) استخراج و مسيرهاي رودباد طي دوره‌ي آماري فوق با استفاده از نرم افزار Arc GIS رديابي و ترسيم گرديدند. نتايج تحقيق دو مسير را براي عبور رودباد مشخص مي‌سازد كه مسير جنوبي‌تر (رودباد جنب حاره) بر فراز ايران و مسير شمالي‌تر (رودباد جنب قطبي) در عرض‌هاي 40 تا 75 درجه شمالي جريان دارد. مسير عبور رودباد جنب حاره در سال ال‌نينو در هر دو تراز 200 و 300 هكتوپاسكالي به عرض‌هاي جنوبي‌تر منتقل مي‌گردد تعداد هسته‌هاي سرعت مشاهده شده در سطح 200 هكتوپاسكالي براي رودباد جنب قطبي در سال‌هاي ال‌نينو و لانينا كاهش مي‌يابد در حالي‌كه رودباد جنب حاره در همان دوره افزايش تعداد هسته‌هاي سرعت در سال ال‌نينو و كاهشِ آن در سال لانينا را نشان مي‌دهد. تعداد هسته‌هاي سرعت در سطح 300 هكتوپاسكال براي رودباد جنب قطبي تغييرات زيادي را طي فازهاي مختلف ENSO نشان نمي‌دهد در صورتي‌كه رودباد جنب حاره در هر دو سال ال‌نينو و لانينا با كاهش تعداد هسته‌هاي سرعت مشخص مي‌گردد. فشردگي مسير عبور رودباد بر فراز ايران طي فاز ال‌نينو و بازشدگي آن طي فاز لانينا، همچنين افزايش سرعت متوسط هسته‌هاي رودباد طي فاز ال‌نينو و كاهش آن طي فاز لانينا از نتايج پژوهش حاضر است.