برآورد ارزش اقتصادي آب در بخش كشاورزي به روش هدنيك (مطالعه ي موردي شهرستان سبزوار)

Estimating The Value of Irrigation Water By Hedonic Pricing Method, ACase study, Sabzewar County

دراين مقاله از روش هدنيك براي برآورد ارزش اقتصادي آب كشاورزي در شهرستان سبزوار استفاده شد. جامعه‌ي آماري در اين پژوهش، تمام قطعه زمين‌هاي آبي و ديم اجاره‌شده‌ي شهرستان سبزوار در سال كشاورزي 88-1387 است. با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي ساده و تكميل تعداد 350 و 150 پرسش‌نامه به‌ترتيب براي زمين‌هاي آبي و ديم نهايتا تحليل بر روي 327 پرسش‌نامه از گروه اول و 123 پرسش‌نامه از گروه دوم صورت گرفت. قيمت زمين‌ها ي آبي و ديم منطقه بر مبناي ويژگي‌ها و خصوصيات كيفي و كمي آن‌ها و با روش حداقل مربعات معمولي (OLS) برآورد شد. ضرايب به دست آمده، به عنوان قيمت ضمني اين ويژگي‌ها، ميزان اهميت هر ويژگي و سهم آن در قيمت زمين را نشان مي‌دهد. درمرحله‌ي دوم از تفاوت قيمت زمين‌هاي آبي و ديم، قيمت اجاره‌ي يك ساله‌ي آب براي يك هكتار زمين به دست آمد. نتايج نشان مي‌دهد كه يكي از مهم‌ترين عوامل تاثيرگذار بر قيمت زمين‌هاي ديم در منطقه بافت خاك است. بافت شني اثر قابل توجهي بر كاهش قيمت اين زمين‌ها دارد. در مدل برآورد شده نيز ضريب بافت شني با مقدار 617/0 نشان دهنده‌ي تاثير بيش‌تر آن نسبت به بقيه‌ي ويژگي‌ها بر قيمت زمين است. درزمين‌هاي آبي نيز مهم‌ترين ويژگي، ميزان آب‌دهي چاه‌ها بود كه با ضريب 878/0 در مدل قابل مشاهده است. كيفيت آب مصرف شده در زمين نيز تاثير زيادي برقيمت گذاشته است، به شكلي كه زمين‌هايي كه دست‌رسي به آب شيرين دارد از بقيه گران‌تر است. در نهايت زمين‌ها براساس كيفيت آب مصرف شده در آن‌ها و بافت خاكشان گروه‌بندي و براي هر گروه از آن‌ها ميانگين قيمت به صورت جداگانه برآورد شد. بيش‌ترين قيمت براي آب مربوط به زمين‌هاي لومي كه با آب شيرين (EC=1) و نسبتا شيرين (EC=2) آبياري مي‌شود است. اين قيمت معادل 254111 و264103 تومان براي اجاره‌ي يك ساله‌ي آب در يك هكتار از اين زمين‌ها است.

In this research we use the hedonic method for valuing of water. This method uses for pricing goods or their attributes that we can not present them in market without their properties. We collect information for rent price and their properties by questionnaire method. From total of 500 questionnaires, 150 are for non-irrigated farm lands and 350 are for irrigated lands. Estimated models are separated for irrigated and non-irrigated pieces. Depended variable is natural log of rent price of one hectare of irrigated or non-irrigated farm land in the year of 2008-2009. Independed variables show quality properties; geographical situation of pieces, structural properties, resource and water properties. Results say that rent price average of non-irrigated lands in Sabzevar are different according to the type of soil. Price of land with lomy soil is higher than others (215980 Rials) and for sandy soil is lower than others (96870 Rials). Average of rent price for irrigated lands are difference too. in additional the quality of water is effective in this case. High prices are for farm lands with less sand and high quality water (2757100 Rials). Otherwise, pieces with more sand in their soil and low water quality for irrigate have lower price (1224700 Rials). At least, rent value of water for one hectare land with loamy or clay-sandy soil is higher than others (2541110 Rials).