اندازه‌گيري و تحليل نرخ بازگشت سرمايه‌گذاري در تحقيقات كشاورزي ايران

Measuring and Analysing the Rate of Return of Agricultural Expenditures on R&D in Iran

امروزه يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي لازم براي تصميم‌گيري به منظور سرمايه‌گذاري در تحقيقات كشاورزي مفهوم نرخ بازگشت سرمايه‌گذاري داخلي است. بر اساس اين مفهوم اقتصادي مي‌توان اظهار نظر كرد كه هريك واحد پولي سرمايه‌گذاري در تحقيقات كشاورزي داراي چه ميزان عايدي و يا بازده بر روي ارزش محصولات بخش كشاورزي است. به رغم اهميت تحقيقات كشاورزي در انباشت دانش و ايجاد نوآوري در محصولات بخش كشاورزي در پژوهش حاضر با استفاده از ره‌يافت آلمون و با جمع‌آوري داده‌هاي پژوهش به روش سايت‌ها و منابع آماري جهاد كشاورزي، بانك مركزي و سازمان فايو براي بازه‌ي زماني 1387- 1358، به بررسي تاثير تحقيقات كشاورزي داخلي بر بهره‌وري كل عوامل توليد كشاورزي در ايران پرداخته شد. نتايج مطالعه نشان داد كه اثر تحقيقات كشاورزي بر بهره‌وري كل كشاورزي معني‌دار و مثبت است. به طوري كه ميزان كشش بلندمدت تحقيقات كشاورزي داخلي بر بهره‌وري كل اين بخش 17/0% بوده است. علاوه بر آن در راستاي اهداف تحقيق با استفاده از روش‌شناسي محاسبه‌ي نرخ بازگشت سرمايه‌گذاري داخلي، ميانگين نرخ بازگشت سرمايه‌گذاري در تحقيقات كشاورزي براي دوره‌ي مورد مطالعه (1387- 1358)، 36% برآورد شد كه در مقام مقايسه با ميانگين آن براي كشورهاي در حال توسعه يعني رقم 51% كميت پاييني است. با توجه به نتايج اين مطالعه پيش‌نهاد مي‌شود كه دولت به منظور ارتقاي جايگاه تحقيقات كشاورزي در گسترش توليد و افزايش بهره‌وري كشاورزان اقدام به تخصيص منابع مالي بيش‌تر براي انباشت سرمايه در تحقيقات كشاورزي نمايد به طوري كه با نزديك شدن مقدار اين سرمايه‌گذاري‌ها به حد استاندارد‌هاي جهاني (يعني تا ميزان 2% از توليد ناخالص كشاورزي) شاهد افزايش نرخ بازگشت سرمايه‌گذاري در تحقيقات كشاورزي كشور باشيم.

In economics the rate of return on agricultural R&D is one of the important factors for investment decisions in agricultural sector. The R&D expenditure is the core variable for the productivity factor. In this study, at first the impact of agricultural research and human capital was estimated on productivity by Almon lag model and in the next step the rate of return for agricultural R&D was calculated. The result showed that the R&D in agricultural sector affects the productivity after 4 years and this effect will last for 3 years.The long term coefficient of agricultural R&D is 0.17 and the internal rate of return (IRR) was calculated up to 36 % in productivity models of Iran during the period of 1979- 2008 (1358-1387). Therefore, it is suggested that the agricultural R&D expenditures should be increased to 2 % of agricultural GNP.