بازسازي آب‌و‌هواي كواترنر پسين در بخشي از شمال ايران (لُس هاي نكا) با استفاده از ‏داده‌هاي مغناطيسي و ژيوشيميايي

The Reconstruction of Late Quaternary Climatical Conditions in Part of ‎North Iran (Neka Loesses) Using Magnetic Parameters and Geochemistry

گستره مورد مطالعه در استان مازندران، در مسير جاده اصلي ساري-گرگان، در حدود 8 كيلومتري شهرستان نكا و 33 كيلومتري جنوب باختري شهرستان بهشهر قرار دارد. منطقه مورد ‏مطالعه از نظر پهنه هاي اصلي رسوبي- ساختاري ايران‎ ‎جزو كناره جنوبي خزر به شمار مي‌آيد و از جنوب به شمال گسل البرز و از شمال به كناره درياي خزر محدود شده است. بر پايه ‏مطالعات و كاربرد روش هاي نوين محيط مغناطيسي روي برش رسوبي تواالي هاي لُس/خاك ديرينه نكا در پيرامون روستاي كُلِت، آب‌و‌هواي 50 هزار سال گذشته شمال ايران در اين ‏منطقه بازسازي شد. با استفاده از روش‌هاي محيط مغناطيسي و كاني شناسي مغناطيسي، داده هاي محيط مغناطيسي به‌دست آمده و به‌عنوان ويژگي‌هاي تغييرات محيطي، در بازسازي ‏آب‌و‌هواي ديرينه استفاده شد. براي بررسي ارتباط ميان تغييرات آب‌و‌هوا در منطقه با تغييرات توان مغناطيسي رسوبات، داده هاي مغناطيسي و ژيوشيميايي به‌دست آمده با يكديگر مقايسه ‏شد. با توجه به اين نتايج، تغييرات آب‌و‌هوايي (تغييرات دما و رطوبت) با تغييرات مغناطيسي رسوبات و خاك هاي ديرينه كاملاً مرتبط و قابل انطباق است. همچنين، نمودارهاي مغناطيسي- ‏ژيوشيميايي به‌دست آمده از بررسي تغييرات نسبت هاي عامل‌هاي آب‌و‌هوايي ژيوشيميايي با تغييرات متغيرهاي آب‌و‌هوايي مغناطيسي، در برش مورد مطالعه، همخواني نزديكي نشان ‏مي‌دهند. بر پايه مطالعه تغييرات قابليت پذيرفتاري مغناطيسي نيز چنين نتيجه گيري مي شود كه بُرش رسوبي مورد مطالعه نشان‌دهنده تغييرات آب‌و‌هوايي (دما و رطوبت ديرينه) در طي ‏حدود 48 هزار سال پيش تا 20 هزار سال پيش است. با استفاده از داده هاي مغناطيسي، چرخه هاي كوتاه مدت آب‌و‌هوايي معروف به استاديال‌ها‌و اينتراستاديال ها در توالي لُس/خاك ‏ديرينه مورد مطالعه مشخص شد. اين جهش هاي آب‌و‌هوايي در واحد خاك سطحي با 4 جهش كوتاه مدت سرمايشي يا استاديال، در واحد لُس بالايي با دست كم 6 جهش گرمايشي يا ‏اينتراستاديال، در واحد لُس پاييني، يك دوره اينتراستاديال و در واحد خاك ديرينه پاييني نيز با يك دوره استاديال مشخص شد.‏

The study area is situated at about 8 km away of Neka city, on the main road of Sari-Behshahr, in Mazandaran Province, north of Iran. It is ‎bounded by Alborz fault in the south and Caspian Sea coast line in the north. We applied new environmental magnetism technique and ‎methods including magnetic susceptibility, magnetic mineralogy, IRM and S-IRM to reconstruct the past 50 ka climate conditions and also ‎investigate relationship between climate change and magnetic variations. We also compared the geochemistry and magnetic analysis of the ‎loess/palaeosol deposits and the results were used to correlate these variations with climate change in the study area. The pattern of variation ‎of geochemical data shows similarity with those of magnetic one. The increase/decrease in magnetic susceptibility is coinciding with ‎palaeosol/loess sequences. Plotting magnetic susceptibility variation versus lithological column of Kolet section enabled us to recognize ‎short period of climatically cycles known as stadials/interstadials in loess/palaeosol sequences. We recognized 4 stadials for upper palaeosol, ‎single stadial for lower palaeosol, 6 interstadials for upper loess and one interstadial for lower loess deposites‎