بررسي تنوع ژنتيكي براي صفات مورفولوژيك در ژنوتيپ هاي برنج تحت تنش سرما

Genetic diversity for morphological traits of rice genotypes under cold stress

به منظور بررسي تنوع بين ژنوتيپ هاي برنج در شرايط تنش سرما، 22 ژنوتيپ برنج شامل 11 ژنوتيپ بومي و اصلاح شده و 11 ژنوتيپ خارجي ارزيابي شدند. آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار انجام شد. ژنوتيپ هاي مذكور در شرايط نرمال (تيمار شاهد) و دماي 10 درجه سلسيوس (تنش سرما) در شرايط اتاقك كشت مورد بررسي قرار گرفتند. براي بررسي تنوع فنوتيپي ارقام ، طول ريشه ، طول اندام هوايي ، وزن خشك ريشه و اندام هوايي اندازه گيري شد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده ها نشان داد كه اختلاف بين ژنوتيپ ها ، در تنش سرما و اثر متقابل ژنوتيپ× سرما براي كليه صفات مورد بررسي معني دار بود. ضرايب همبستگي بين ميانگين صفات اندازه‎گيري شده در گياهچه ها ، در شرايط نرمال و تنش با مقادير شاخص هاي تحمل و حساسيت ، بالا و معني دار بود. تجزيه خوشه اي در شرايط سرما ، ژنوتيپ هاي مورد بررسي را در سه گروه قرار داد كه ژنوتيپ هاي حساس و متحمل را از هم تفكيك كرد. تجزيه كلاستر براساس شاخص هاي تحمل به تنش در صفت هاي مورفولوژيك مورد بررسي نيز منجر به جدايي ژنوتيپ-هاي حساس از متحمل شد. تفاوت معني دار بين ژنوتيپ ها بيانگر وجود تنوع ژنتيكي براي صفات ارزيابي شده در مرحله گياهچه در ژنوتيپ هاي مورد بررسي در شرايط سرما بود

In order to investigate diversity between some rice genotypes in cold stress condition, 22 genotypes including 11 native genotypes and 11 foreign genotypes were evaluated. Experiment was carried out as split plot based on a completely randomized design with three replications. The genotypes were evaluated in normal and cold stress (10° C) conditions in an incubator. For evaluating phenotypic variation in rice genotypes, root length, shoot length and root and shoot weight were measured. Result showed the significant differences of the studied traits in cold stress condition. Besides, interaction effect of genotype and cold stress condition was significant for all the studied traits. Correlation coefficients between seedlings traits in normal and stress conditions and sensitivity and tolerance indices were high and significant. Cluster analysis based on seedling traits in cold stress condition grouped the genotypes into three groups that susceptible and tolerant genotype were separated from each other. Cluster analysis based on stress tolerant indices for morphological characteristics also separated sensitive and tolerant genotypes from each other. Significant differences between genotypes demonstrated genetic variation for evaluated traits at seedling stage of rice in cold stress condition