كاربرد سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) در مكان‌يابي و تحليل فضايي- مكاني آلودگي و منابع آلاينده‌‌هاي هوا در كلان‌شهر كرمانشاه

The application of geographical information system (GIS) in site selection and space place analyzes pollution and air pollution sources in the big city of Kermanshah

اين تحقيق با هدف شناسايي كانون‌هاي آلودگي هوا، تحليل فضايي- مكاني ميزان آلودگي آلاينده‌هاي هوا و بررسي رابطه بين تراكم جمعيت با ميزان آلاينده‌هاي هوا با استفاده از مدل‌هاي آماري و سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) در كلان‌‌شهر كرمانشاه فراهم شده است. به منظور تحليل داده‌‌ها و تشكيل پايگاه داده‌اي از نرم‌‌افزار Office/Excel و براي تحليل تطبيقي و گرافيكي از نرم‌‌افزار Arcview در محيط GIS و نرم‌‌افزارهاي جانبي Crime Analysis و Case استفاده شده است. همچنين، براي برآورد تعداد جمعيت در بلوك‌هاي آماري كه شامل 62 نمونه آماري به صورت نقطه‌‌اي با تعيين مختصات جغرافيايي از طريق سيستم مختصات‌يابي جهاني (GPS) در كلان‌‌شهر كرمانشاه است از روش طبقه‌بندي تراكمي استفاده شده است. جامعه آماري تحقيق مجموعه‌‌اي از ميزان جمعيت و آلاينده و نوع آلاينده در دوره زماني 30 روزه در محدوده كلان‌‌شهر كرمانشاه است. آزمون‌هاي آماري استفاده‌شده، آزمون مركز متوسط، فاصله از انحراف معيار و بيضي انحراف معيار بوده است و بر اساس توزيع فضايي- مكاني مناطق آلوده با ميزان آلودگي و نوع آلاينده‌هاي هوا و رابطه بين تراكم جمعيت (پيروي الگوي خوشه‌اي و متمركز) از شاخص خوشه‌بندي نزديك‌‌ترين همسايه براي شناسايي نواحي آلوده و ميزان آلودگي هوا استفاده شد. كانون‌‌هاي آلاينده هوا (CO، NO2، SO2، PM10 و Pb) به صورت نقطه‌‌اي در ميدان آزادي، بلوار شهيد بهشتي تا ميدان سپاه، چهارراه مدرس، ميدان آيت‌الله كاشاني، خيابان شهيد اشك تلخ تا انتهاي خيابان جليلي، اطراف ميدان آزادگان و شهرك معلم و شهرك الهيه شناسايي شدند. بر اساس نتايج، براي افزايش ايمني و كاهش آلاينده‌ها در اين محدوده‌ها از منظر حفاظت و محيط‌زيست شهري، افزايش فضاهاي سبز و كاهش ميزان تراكم جمعيت در نواحي شلوغ و پرترافيك شهري ضروري است.

Purposes of this study are identify air pollution centers and space-place analyze contamination of air pollution quantity and also study the relation between population density and quantity of air pollution by using statistical and geographical information system (GIS) models. Research method is descriptive –analytic article. For analyze of data to creating database have been used Office/ Excel software and for comparative analysis and graphic have been used Arcview software in GIS and Crime Analysis and Case software . Also for bill of population quantity in statistical blokes that included 62 statistical point samples with geographical coordination by universal finding coordinate system (GPS) has been used density classification method. Statistical populations of ready research are collection of population amount and pollution quantity and kind of pollution that are collected for 7day period in the big city of Kermanshah. Used tests are middle center test, distance from standard deviation and ellipse of standard deviation. And near neighbor index has been used for identifying polluted areas and air pollution quantity based on spase-place distribution of polluted area with amount of pollution and kind of air pollution and relationship between population density. .The main focus of the air pollutant (CO، NO2، SO2، PM-10 وpb )are identified in Azadi Square, Shahid Beheshti Blvd to the Sepah Square,Modares crossroads,Ayatollah Kashani Square,Shahid Ashketalkh Street to Jalili street, the whole of Azadegan street and Moalem and Elaheie town particularly. Based on Results for increasing safty area and reducing pollution in geographically view needto increasing green area and decreasing population density in busy area and townie traffic Key words: environmental pollution, Geographic Information Systems (GIS), space-place