تحليل سامانه‎اي شكستگي‎هاي سازند گرو در تاقديس كبيركوه، تاثير چرخش صفحه تازي بر ‏آرايش شكستگي‎ها

Systematic Analysis of Fractures in Garau Formation Within the Kabir-Kuh Anticline, Effects of the Arabian Plate Rotation on Fracture ‎Arrays‏ ‏ ‎‏ ‏

در كمربند چين‌خورده زاگرس، بخش مهمي از سنگ‌هاي منشا در نيوكومين نهشته شده‌اند؛ در زيرپهنه لرستان، پايين‌ترين بخش سازند گرو سامانه نفتي كرتاسه پيشين را تغذيه مي‌كند. ‏اين سنگ‎هاي منشا به‏‎طور گسترده در زيرپهنه لرستان و شمال باختري فروافتادگي دزفول گسترش يافته‏‎اند. تاقديس كبيركوه يكي از ساختارهاي مهم زيرپهنه لرستان است كه با طول بيش ‏از 200 كيلومتر، رخنمون سازند گرو را در خود جاي داده است. سامانه‎‎هاي شكستگي طبيعي مهم‎ترين فراهم‎كننده تراوايي و گاه روزنگي در بسياري از مخزن‎هاي كربناتي هستند و در ‏مهاجرت اوليه هيدروكربن‎ها از سنگ منشا به سنگ مخزن اهميت دارند. اين پژوهش داده‎هاي صحرايي در زمينه ميزان تراكم دسته‏‎هاي شكستگي و انواع آنها در برونزد سـازند گرو و ‏بخشي از سازند سروك در تاقديس كبيركوه گردآوري و تحليل شد. تحليل اين داده‎ها 8 دسته شكستگي را آشكار ساختند: 1) 2 دسته شكستگي عرضي با راستاي ‏‎ NNE-SSW‏ ‏‏(دسته‎هاي ‏A‏ و ‏B‏)، 2) 2 دسته شكستگي طولي با راستاي ‏ESE-WNW‏ (دسته‎‎هاي ‏C‏ و ‏D‏)، 3) دو دسته شكستگي مايل با راستاهاي ‏NNW-SSE‏ و ‏‎ NE-SW‏(دسته‎‎هاي ‏E‏ و ‏F‏) و ‏‏4) 2 دسته شكستگي مايل ديگر با راستاهاي ‏ENE-WSW‏ و ‏SE-NW‏ (دسته‎‎هاي ‏G‏ و ‏H‏). شكستگي‎‎هاي عرضي به همراه استيلوليت‎هاي عمود بر آنها، شكستگي‎‎هاي با سن كرتاسه پيشين ‏تا پيش از ميوسن پسين هستند در حالي كه دسته شكستگي‎هاي طولي و مايل از پس از ميوسن پسين تشكيل شده‌اند. شماري از شكستگي‎هاي عرضي، پرشدگي با كلسيت را نشان ‏مي‏دهند. پيشنهاد مي‎شود دو گامه چرخش پادساعت‏‎گرد در سامانه تنش موثر در تشكيل شكستگي‎ها وجود داشته است؛ 1) سامانه تنش موثر در تشكيل شكستگي‎‎هاي بدون پرشدگي ‏نسبت به شكستگي‎هاي داراي پرشدگي در سوي پادساعت‎گرد چرخش داشته است. 2) سامانه تنشي موثر در شكل‏‎گيري دسته‎‎هاي شكستگي مايل (دسته‎هاي ‏E‏ و ‏F‏)، نسبت به سامانه ‏تنشي موثر در شكل‏‎گيري شكستگي‎هاي باز (دسته‎هاي ‏A‏ و ‏B‏) و استيلوليت‎ها در سوي پادساعت‎گرد چرخش داشته است. اين چرخش‎هاي ميدان تنش احتمالاً بر اثر چرخش صفحه ‏تازي در هنگام همگرايي به اوراسيا روي داده‌اند.‏

A major part of source rocks in the Zagros Fold Belt were deposited during Neocomian time; the lowermost part of the Garau Formation has ‎charged the Early Cretaceous Petroleum System of the Lurestan province. These source rocks are widely distributed in the Lurestan ‎Depression and in the NW part of the Dezful Embayment. The Kabir-Kuh anticline, which is a prominent structure of the Lurestan province, ‎is more than 200 km long, and contains outcrop of the Garau Formation. Natural fracture systems have an important role in increasing of ‎permeability and sometimes porosity of many reservoirs, and are necessary for the primary migration of hydrocarbons from the source rock ‎to the reservoir. We have collected and analyzed field data on fracture set densities and types in Garau Formation and in parts of Sarvak ‎Formation which outcrop in the Kabir kuh anticline of Zagros Belt. According to our analyses we have identified 8 fracture sets in 4 fracture ‎systems: 1) a NNE-SSW transverse fracture system (sets A and B), 2) an ESE-WNW longitudinal fracture system (sets C and D), 3) a NE-‎SW and NNW-SSE oblique fracture system (sets E and F), 4) a SE-NW and ENE-WSW oblique fracture system (sets G and H). The ‎transverse fractures and their orthogonal stylolites are Early Cretaceous to pre-late Miocene in age, while longitudinal and oblique fracture ‎systems have formed since Late Miocene. Some transverse fractures show calcite infillings. We suggest that there have been two phases of ‎counterclockwise rotation in orientation of the stress fields that produced these fractures, 1) a counterclockwise rotation of the stress field ‎between development of non-mineralized fractures and open fractures and 2) a counterclockwise rotation of the stress field between ‎development of the oblique fracture system (sets E and F) and the extension fractures (sets A and B). These rotations in the stress field have ‎probably occurred due to rotation of the Arabian plate during its convergence to the Eurasian plate.‎