ارزيابي متغيرهاي تاثير گذار بر آسيب پذيري مساكن شهري در برابر زلزله (مطالعه موردي: شهر بروجرد)

Evaluation of Effective Variations on Urban Housings Vulnerability against Earthquake (Case Study: Borojerd City)

وقوع زلزله باعث خسارت هاي زيادي به مساكن شهري شده كه ناشي از عدم توجه به شناخت عوامل اساسي در آسيب پذيري مساكن در برابر زلزله مي باشد، از اينرو لازم است كه به بررسي و تحليل متغيرهاي تاثير گذار در آسيب پذيري لرزه اي پرداخته و نقش هر كدام را در جهت كاهش آسيب پذيري مشخص نمود. در اين مقاله با در نظر گرفتن متغيرهاي آسيب پذيري از جمله؛كيفيت ابنيه، قدمت بنا، نوع مصالح، تراكم جمعيت و سطح اشغال بنا به تحليل همبستگي و رگرسيون بين آسيب پذيري و هر كدام از متغيرهاي مذكور پرداخته شده است. در ابتدا به منظور بررسي وضعيت زمين شناسي و لرزه خيزي منطقه، نقشه هاي پايه شامل نقشه زمين شناسي، نقشه گسل هاي منطقه و نقشه لرزه خيزي منطقه جمع آوري گرديدند. آمارهاي مربوط به زمين لرزه هاي رخ داده از پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله و اطلاعات كيفيت ابنيه، قدمت بنا، نوع مصالح، تراكم جمعيت و سطح اشغال بنا ازسازمان نوسازي و بهسازي شهرداري بروجرد در محدوده ي بافت فرسوده، استفاده از آمار شهرداري مناطق 1 و 2 و همچنين سازمان مسكن و شهرسازي - نظام مهندسي و مشاهدات ميداني جمع آوري گرديده است. سپس با استفاده از نرم افزار تحليلي آماري، مورد تجزيه و تحليل قرار سپس با استفاده از روش رگرسيون ميزان اثر متغير هاي مستقل بر متغير وابسته محاسبه گرديده. از جمله روش هايي كه در تصميم گيري هاي چند معياره مورد استفاده قرار مي گيرد روش Topsis است، در اين روش گزينه ها بر اساس ميزان فاصله شان از نقطه ي ايده آل مشخص گرديده و اولويت بندي مي شوند. در روش Topsis گزينه هاي مفروض يك مساله،( در اين مقاله نواحي يازده گانه شهر)، بر حسب امتياز آن ها از هر شاخص رتبه بندي شده و سپس رتبه نهايي گزينه ها از طريق يك فرايند مشخص شده است. يافته هاي حاصله از اين پژوهش نشان مي دهد كه بين متغيرهاي آسيب پذيري و ساير متغيرهاي مذكور رابطه ي معني داري وجود دارد و در آزمون رگرسيون مقدار بتاي(B) متغير كيفيت در مقايسه با ساير متغيرها بيش تر بوده و در نتيجه داراي نقش بيش تري در آسيب پذيري مي باشد و به ترتيب نوع مصالح، قدمت بنا، سطح اشغال بنا و تراكم جمعيت در رده هاي بعدي قرار گرفته اند. بيش ترين آسيب پذيري در ناحيه 6 و 8 مي باشد و ناحيه ي 5 از كم ترين آسيب پذيري برخوردار است. كوتاه تر كلي مي توان گفت، بافت مركزي و حاشيه شهر جز مناطق پرخطر و نواحي شمال و شمال شرقي جز مناطق كم خطر در زمان وقوع زلزله مي باشند.

The occurrence of earthquake has caused a lot of damages to urban houses which is due to ignoring basic factors on housings vulnerability against earthquake. Therefore, it is necessary to pay attention to study and analysis of effective variations and determine the role of them in order to reduce vulnerability .In this research with taking consideration of effective variations such as; quality of buildings, age of building, kind of construction materials, accumulation of population and density, surface occupation of building along with other effective factors, their correlation has been investigated by the use of SPSS software. Findings of this research indicate that there is a meaningful relationship between vulnerability variations and other mentioned variations. Furthermore, in regression analysis, the amount of quality variations in comparison to other variations has been shown to weigh more; therefore, it has much more role in vulnerability. Consequently, the other variables such as the kind of building materials, oldness of the building, surface occupation of the building, and the accumulation of population have been located in the next level of weights.