بومي‌سازي علوم انساني و ضرورت بازبيني مباني انسان‌شناسي

Localizing Humanities and the Need to Review the Basics of Anthropology

در سال‌هاي اخير، بحث بومي‌سازي علوم انساني در محافل و مجامع علمي و دانشگاهي ما بسيار مورد توجه قرار گرفته‌است. اين مقاله، با تامل در مباني انسان‌شناسي، به موضوع بومي‌سازي علوم انساني پرداخته‌است و از آنجا كه بومي‌سازي علوم انساني بدون بازتعريف انسان‌شناسي و مباني آن امري ناممكن خواهد بود در اين مقاله كوشيده شده‌است كه اين موضوع، به‌عنوان درآمدي بر بحث بومي‌سازي علوم انساني، مورد كنكاش قرار گيرد. از نظر نگارنده، علوم انساني موجود ـ كه غالباً محتواي آن، در برخي از رشته‌ها، تقليدشده از سنت دانشگاهي غرب است ـ بر پايه‌هايي از انسان‌شناسي استوار گرديده‌است كه با عنوان اومانيسم شناخته مي‌شود و با تحولات به وجود آمده در غربِ بعد از رنسانس سازگار و با ساختارهاي جامعه ديني ما ناسازگار است. بنابراين، بحث از بومي‌سازي علوم انساني در ايران، بدون بازنگري در مباني انسان‌شناسي غربي و عدول از آن امكان‌پذير نخواهد بود زيرا، بر اساس انديشه اومانيستي، انسان موجودي است كه تعريف آن، از لحاظ زيستي، بيشتر با انديشه داروين و، از لحاظ سياسي ـ اجتماعي، با انديشه‌هاي هابز و، از لحاظ اقتصادي، با انديشه‌هاي ليبراليستي و ماركسيستي سازگار است. لذا، اين مقاله بحث انسان‌شناسي اسلامي را، كه محور بومي‌سازي علوم انساني است، مورد تاكيد قرار داده و ابعاد گوناگون آن را، بر اساس برداشت اسلامي، تبيين نموده‌است.

Inrecentyears,localization of humanities has been greatly noticedin scientific andacademiccircles. This paper deals with the issue of localizing humanities by studying the basics of anthropology and since localization of humanitieswould beimpossible withoutredefininganthropologyand its principles the present paper explores this issue as an introduction to localizing humanities. The author’s view is that our educational system in humanities is mostly taken from the West which is based on an anthropology known as Humanism. This Western line of thought appeared after the Renaissance and is not consistent with our religious society.So theissueoflocalization ofHumanitiesin Iranwould not be possible withoutreviewing Westernanthropologicalfoundationsanddeviatingfrom it.Becausebased onhumanist thought,thedefinitionofman in terms of biology is more consistent withDarwinʹs ideas, in terms of politics and societywith theideas ofHobbesand in terms of economy with liberalist and Marxistideas. Therefore, this paper highlights Islamic anthropology as the groundwork for localizing humanities and explains its different dimensions on the basis of Islamic perception.