انگيزه‌هاي استفاده از مجموعه‌هاي طنز در ميان مخاطبان تهراني (بررسي مخاطبان مجموعه نقطه سرخط و مجموعه قهوه تلخ)

Motivations of using comic series among Tehran citizens study on audiences of "Noghteh Sare- Khat" and " Ghahve Talkh" series

پژوهش حاضر به دنبال بررسي انگيزه‌هاي مخاطبان تهراني در استفاده از مجموعه‌هاي طنز «نقطه سرخط» و «قهوه تلخ» و عوامل اجتماعي موثر بر آن مي‌باشد. در اين تحقيق از نظريه استفاده و رضامندي با رويكرد جامعه شناسانه، استفاده شده است. بنا به ضرورت، از روش پيمايشي با تكنيك مصاحبه حضوري استفاده شد. حجم نمونه اين تحقيق را 500 نفر از افراد 15 سال به بالاي ساكن شهر تهران كه بيننده تمام قسمت‌ها يا بيش از نيمي از قسمت‌هاي مجموعه‌هاي «قهوه تلخ» يا «نقطه سرخط» بوده‌اند، تشكيل مي‌دهند. تحليل عاملي انجام شده بر 15 نوع انگيزه يا دليل براي استفاده از اين مجموعه‌ها به شناسايي 4 عامل منجر شد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه از ميان انگيزه‌هاي مورد بررسي در اين تحقيق، مهم‌ترين انگيزه مخاطبان تهراني در استفاده از مجموعه‌هاي طنز «قهوه تلخ» و «نقطه سرخط»، انگيزه «كنجكاوي» مي‌باشد. مطابق مفهوم‌پردازي بلاملر، ميان عوامل تسهيل‌كننده مصرف رسانه‌اي و شدت انگيزه «تسهيل تعاملات اجتماعي» در ميان مخاطبان مجموعه‌هاي «قهوه تلخ» و «نقطه سرخط» رابطه معنادار وجود دارد. برخلاف نظريه بلاملر، در هيچ‌كدام از دو مجموعه مورد بررسي، ميان عوامل جبران‌كننده و انگيزه «فرار از واقعيات زندگي روزمره» ارتباط معناداري وجود ندارد و با ساير انگيزه‌هاي استفاده از مجموعه‌هاي طنز نيز رابطه معنادار و معكوس وجود دارد. نتايج پژوهش در مورد تاثير متغيرهاي زمينه‌اي نشان مي‌دهد كه اين متغيرها نيز برخلاف نظريه بلاملر تاثير چنداني در تبيين نوع و شدت انگيزه‌هاي استفاده از مجموعه‌هاي طنز مورد مطالعه ندارند

In this article, the researchers studied on motivations of Tehran citizens in using 2 special comic series called “Noghte Sare-Khat” and “Ghahve Talkh” and their impressive social factors. It was applied the Use and Gratification theory by sociological approach, in this research. By the survey method, the data gathered through interviews. The sample size of this research was 500 persons aged over 15 years, residents of Tehran, who had watched the whole or more than half of the episodes of above series. The factor analysis on 15 types of motivations in using these 2 series resulted in 4 factors. The findings of this research showed, the most important motivation of Tehran citizens in using “Noghte Sare-Khat” and “Ghahve Talkh” was “curiosity”. Based on Blamler conceptualization, there was a significant relation between facilitating factors of media use and degree of motivation “facilitate social interactions” among audiences of 2 above-mentioned series. Against Blamler’s theory, there was not a significant relation between compensating factors and motivation “Escape the realities of everyday life “ in none of the studied series. There were also significant inverse relations with other motivations in using comic series. The results of research in case of the influence of background (demographic) variables showed that in opposition to Blamler’s theory, these variables had no great influence on type and intensity of motivations in using studied comic series.