اثر تاريخ كاشت و تراكم بوته بر فيلوكرون و ميزان ماده موثره ماريتيغال (Silybum marianum L.)

Effects of planting date and plant density on phyllochron and active ingredient content in milk thistle (Silybum marianum L.)

به‌منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و تراكم بوته بر فيلوكرون و ميزان مواد موثره گياه دارويي ماريتيغال، آزمايشي در قالب فاكتوريل بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تاريخ كاشت (اول مهر، 20 مهر و 10 آبان) و 3 تراكم بوته (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) در دو منطقه رشت و رودبار در استان گيلان در سال 88-1387 اجرا شد. نتايج نشان داد كه فيلوكرون تحت تاثير تاريخ كاشت و تراكم بوته قرار گرفته و با تاخير در تاريخ كاشت از اول مهر تا 10 آبان، فيلوكرون كاهش و سرعت ظهور برگ افزايش يافت. بيشترين سرعت ظهور برگ در هر دو مكان از تاريخ كاشت 20 مهر (6/8 و 7/7 روز به‌ترتيب در رشت و رودبار) بدست آمد. با افزايش تراكم بوته نيز فيلوكرون افزايش يافت و كمترين مقدار فيلوكرون و به‌عبارتي بيشترين سرعت ظهور برگ از مزرعه رودبار و تراكم 4 بوته در مترمربع (7/7 روز) بدست آمد. اثر تاريخ كاشت بر ميزان ماده موثره سيلي‌بين بذر در مزرعه رودبار معني‌دار بود (872/1 ميلي‌گرم در گرم وزن خشك در تاريخ كاشت اول مهر)، اما در مزرعه رشت، تاريخ كاشت اثر معني‌داري بر ميزان سيلي‌بين نداشت. اثر تراكم بوته نيز در هيچ يك از دو منطقه آزمايش بر ميزان سيلي‌بين و عملكرد سيلي‌بين در هكتار معني‌دار نبود. نتايج تجزيه واريانس مركب نيز اثر تاريخ كاشت را بر ميزان سيلي‌بين و اثر متقابل مكان در تاريخ كاشت را بر عملكرد سيلي‌بين در هكتار معني‌دار نشان داد. به‌طوري كه بيشترين مقدار عملكرد سيلي‌بين (31/1 كيلوگرم در هكتار) از تاريخ كاشت اول مهر در منطقه رودبار بدست آمد. براساس نتايج اين آزمايش به نظر مي‌رسد كه تاخير در كاشت باعث افزايش سرعت ظهور برگ و آمادگي گياه براي زمستان‌گذراني مي‌شود، اما تاثيري در افزايش ماده موثره آن ندارد.

In order to investigate the effects of planting date and plant density on phyllochron and active integradients of milk thistle (Silybum marianum L.), two field factorial experiments based on a randomized complete blocks design were carried out in two sites (Rudbar and Rasht) in Guilan province, Iran, with three planting dates (Sep., 23; Oct., 12 and Nov., 1) and three plant densities (4, 6 and 8 plant.m-2) during 2008-2009. In this experiment it was observed that phyllochron was affected by planting date and plant density and with delay in planting date (from Sep., 23 to Nov., 1), phyllochron decreased and the rate of leaf appearance increased. The highest rate of leaf appearance was obtained in Oct., 12 (8.6 and 7.7 days in Rasht and Rudbar, respectively). Phyllochron increased with increasing plant density and the lowest phyllochron and, in other words, the maximum rate of leaf appearance was obtained in Rudbar site at a plant density of 4 plant.m-2 (7.7 days). The effect of planting date on silibin content of seeds in Rudbar site was significant (maximum 1.872 mg.g.-1DW) but it wasn’t significant on silibin content in Rasht. Effect of plant density was not significant on silibin yield.ha-1 and silibin content at both sites. Results of combined analysis showed that the effect of planting date on silibin and interaction effect of site and planting date on silibin yield.ha-1 was significant. The maximum silibin yield (1.31 kg.ha-1) was obtained from Sep., 23 in Rudbar site. According to the results of this experiment, although a delay in planting enhanced the rate of leaf appearance and increased plantʹs readiness to over-wintering, but it had no increasing effect on silibin content of seeds.