تحول نظام مالكيت اراضي روستايي؛ علل و پيامدها مورد: روستاهاي تقاب و معصوم آباد در شهرستان خوسف

Transformation of Rural Land Ownership; causes and consequences, Case: Taghab & Masoumabad village in Khusf County

نواحي روستا به عنوان ارگانيسمي در فضاي جغرافيايي، همواره در مسير تغيير و تحولات بي شماري بوده است. تحول نظام مالكيت اراضي روستايي از جمله دگرش هاي مكاني - فضايي است كه با توسعه نظام روستايي در ارتباط بوده است. بازتوجه شهرنشينان به محيط هاي روستايي يكي از عوامل موثر تحول نظام مالكيت اراضي روستايي است. بر پايه رويكرد سيستمي فضا، در دستيابي به توسعه پايدار روستايي اين مساله وجود دارد كه علل و پيامدهاي فضايي تحول نظام مالكيت اراضي روستايي كدام است. در مقاله حاضر علل واگذاري مالكيت منابع (آب و زمين) از سوي روستاييان به نوآمدگان شهري بررسي و پيامدهاي مكاني – فضايي آن مطالعه شده است. نمونه مورد مطالعه روستاهاي تقاب و معصوم آباد شهرستان خوسف بوده است. تحقيق تركيبي از مطالعات كيفي و كمي است. خانوارهاي نمونه به كمك روش گلوله برفي انتخاب شده اند. حجم نمونه مشتمل بر 18 خانوار روستايي كه اقدام به فروش حق آب و زمين ملكي خود نموده اند، به انضمام چهار تن از اعضاي شوراي اسلامي ده و دهياران روستاهاي تقاب و معصوم آباد بوده است. داده هاي جمع آوري شده از طريق نماگرهاي آماري، تحليل هزينه - فايده و روش تيوري زمينه اي تجزيه و تحليل شده است. نتايج نشان داده است كه شكاف درآمدي ميان شهر و روستا، فقدان برنامه ريزي متناسب و تنگناهاي اجتماعي – اقتصادي روستاييان سبب واگذاري حق مالكيت زمين و به نوعي تحول در نظام مالكيت اراضي روستايي شده است. اين مناسبات جديد مكاني - فضايي سبب جريان سرمايه از شهر به روستا بوده كه به دليل فقدان برنامه ريزي سبب بروز آشفتگي كالبدي - فضايي در سكونتگاه هاي روستايي شده است.

Rural areas as an organism are encountered with many changes and transformations in rural ownership are associated with rural development system. Reconsideration of urban dwellers toward rural area is among one of the factors in this regard. Taking into consideration spatial system approach from one hand, and the achievement of rural sustainable development on the other hand, require special attention regarding the cases and consequences of changes of rural ownership. This paper aims to deal with the causes of devolution of peasants resources (land & water) to urban new comers as well as the investigation of spatial consequences. The study area is Taghab and Masoumabad in Khusf. The research methods are composed of both qualitative and quantitate technique. Household sample were drawn using snowball technique. Sample size is amounted to be 18 rural households and 4 more rural counsels’ is lamia which intended to sell their water right as well as their holdings. The data were analyzed using statistics, cost – benefit ration and granted theory methods. This study suggests that income of between city and rural area, lack of appropriate planning and rural social and economic bottle necks because some changes in rural ownership system. This new spatial relation causes the capital flow from town to villages and as a result some spatial – physical disorders in rural area.