ارزيابي ويژگيهاي مكاني كيفيت آب سواحل مازندران در فصل تابستان و شناسايي عوامل كنترل‌كننده آن (رويكرد چند متغيره)

عوامل موثر بر تغييرات مكاني كيفيت آب اكوسيستم ساحلي مازندران در تابستان 1391 انجام شد. بدين منظور شاخصه‌هاي كيفي آب (مواد مغذي، دما، هدايت الكتريكي، شوري، اكسيژن محلول، pH، كلروفيل ? و كدورت)، در امتداد 4 ترانسكت (اميرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر) در اعماق 5، 10، 20 و50 متر با روش هاي آماري چندمتغيره ارزيابي شدند. نتايج تحليل خوشه‌اي نشان داد كه مكان‌هاي نمونه‌برداري در 5 گروه مجزا شامل: لايه 50-35 متر از ايستگاه 50 متر همه ترانسكت‌ها، ايستگاه 5 متر همه ترانسكت‌ها، ترانسكت رامسر و اكثريت لايه‌هاي سطحي و عمقي 3 ترانسكت نوشهر، بابلسر و اميرآباد قرار گرفتند. بر مبناي تحليل مميزي، 40/86? از مكان‌ها به‌درستي طبقه‌بندي شدند. تحليل عاملي، 53/87? از كل تغييرات مكاني را نشان داد كه بر اساس آن 5 مولفه اصلي استخراج شده شامل دما، كدورت، نيترات، سيليس و آمونيوم، مهم‌ترين شاخصه‌هاي تاثيرگذار بر تغييرات مكاني كيفيت آب بودند. مطالعه حاضر بيانگر امكان كاهش تعداد مكانهاي نمونه برداري به 2 ترانسكت مي باشد. لايه ترموكلاين، انتقال مواد مغذي از رودخانه به‌ويژه تركيبات فسفري و آمونيوم، بستر دريا، پرورش ماهي در قفس و شانه‌دار Mnemiopsis leidyi به عنوان يكي از موثرترين عوامل بر تغييرات مكاني كيفيت آب شناخته شدند. نتايج نشان داد كه روش‌هاي آماري چندمتغيره ابزار مناسبي براي شناسايي الگوي تغييرات مكاني كيفيت آب سواحل مازندران در فصل تابستان است.

Factors affecting the spatial variations of water quality of the Mazandaran coastal ecosystem was determined in summer 2012. For this purpose, water quality parameters (nutrients, temperature, conductivity, salinity, dissolved oxygen, pH, chlorophyll ? and turbidity) were evaluated along 4 transects (Amirabad, Babolsar, Noshahr and Ramsar) in the depths of 5, 10, 20 and 50m, using multivariate analysis methods. Based on the cluster analysis of data, the sampling sites could be classified into 5 distinct groups, including 35-50m water layer of station 50m in all transects, 0-5m layer in station 5m in all transects, Ramsar transect and the majority of surface and bottom layers of 3 transects including Noshahr, Babolsar and Amirabad. Based on discriminant analysis, 86.40% of the sampling sites were correctly classified. Factor analysis explained 87.53% of the total variance, the five principal components of which (viz. temperature, turbidity, nitrate, silica and ammonium) were considered as the most effective parameters on the spatial variation of water quality. This study suggests that the number of sampling locations can be reduced to two transects. Thermocline, transport of nutrients (specially phosphorus and ammonium) from rivers, sea floor, cage culture and the ctenophore, M. leidyi, were the most effective sources on spatial variations of water quality. Moreover, the multivariate statistical methods were found to be useful tools to recognize the spatial variations pattern along the Mazandaran coasts in summer.