كاربرد نظريه رفتار برنامه ريز يشده براي پيش بيني رفتارهاي ايمن رانندگي در رانندگان كاميون

Utilizing the theory of planned behavior to Prediction the safety driving behaviors in truck drivers in Bandar Abbas

زمينه و هدف: تصادفات جاده اي يكي از علل مهم مر گومير و ناتواني جسمي در جهان است. هدف اين مطالعه پي شبيني رفتارهاي ايمن رانندگي در چارچوب نظريه رفتار برنامه ريزي شده در رانندگان كاميون پايانه بار شهر بندرعباس بود. مواد و روش ها: اين مطالعه مقطعي بر روي 240 نفر از رانندگان كاميون مراجع هكننده به پايانه بار بندرعباس در بهار سال 92 به روش نمون هگيري آسان انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه اي با ويژگيهاي جمعيت شناختي و سازه هاي نظريه رفتار برنامه ريزي شده و پرسشنامه رفتار رانندگي منچستر بود. به منظور پي شبيني رفتارهاي ايمن رانندگي در چارچوب نظريه رفتار برنامه ريزي شده از آزمون هاي آماري همبستگي پيرسون و رگرسيون خطي چندمتغيره استفاده شد. يافته ها: ميانگين سن رانندگان مورد بررسي 3/ 38 سال با انحراف معيار 8/ 9 بود. رانندگان به طور ميانگين 8/ 13 سال سابقه رانندگي با كاميون داشتند. تجزي هوتحليل رگرسيون چندمتغيره نشان داد كه نگرش و كنترل رفتاري دركشده، پي شبين يكننده قصد انجام رفتارهاي ايمن رانندگي مي باشند .)p < 0/001 , F= 21 , R2=0/21( رانندگاني كه نگرش مثبت و كنترل رفتاري دركشده بالاتري داشتند، احتمال قصد انجام رفتارهاي ايمنتر رانندگي بيشتر بود. تجزيه وتحليل رگرسيون چندمتغيره نشان داد كه قصد انجام رفتارهاي ايمنِ رانندگي و كنترل رفتاري دركشده، پي شبين يكننده رفتارهاي ايمن در رانندگي است p < 0/001 , F= 21 , R2=0/15( (. رانندگاني كه قصد بالاتر و كنترل رفتاري دركشده بيشتري داشتند، احتمال انجام رفتارهاي ايمن رانندگي در آ نها بيشتر بود. نتيجه گيري: نگرش و كنترل رفتاري دركشده، پي شبين يكننده رفتارهاي ايمن است. لذا طراحي برنامه هاي مداخله اي بر پايه ارتقا نگرش و كنترل رفتاري دركشده در رانندگان توصيه مي شود.

Introduction: Road accident is one of the main leading causes of mortality and disability in the world. The purpose of this study was to predict the driving behaviors of truck drivers based on the theory of planned behavior (TPB) in Bandar Abbas. Methods: This cross-sectional study was conducted on 240 truck drivers in Bandar Abbas terminal in June 2013. The data were collected by a questionnaire including demographic characteristics and a questionnaire based on the TPB constructs. Multiple regression and correlation analyses were used to predict safety driving behaviors base on theory of planning behavior Results: The mean age of drivers was 38.3 (SD=9.8) years and the mean experience of driving was 13.8 (SD=9). Multiple regression analyses revealed that attitude and perceived behavioral control could predict the intention for safe driving behavior (R2=0.21, F=14, p < 0/001). Drivers who had more positive attitude and more perceive behavior control were more likely to have intention toward driving safety. Furthermore, behavioral intention and perceive behavioral control predicted safety driving behaviors (R2=0. 14, F=27, p < 0.001). The drivers who had more intention and more perceived behavioral control were more likely to drive safety. Conclusion: Based on the results, the attitude and perceived behavioral control predicted the safety behavior; therefor it is suggested to design programs for improving attitude and perceived behavioral control of truck drivers.