بررسي اثر شوري بر جوانه زني و رشد اوليه گياهچه چهار گونه گياه دارويي

The Effect of Salinity on Seed Germination and Seedling Growth of Four Medicinal Plant Species

جهت بررسي اثر شوري بر جوانه زني و رشد اوليه گياهچه چهار گونه دارويي سياهدانهL.) sativa Nigella (، شاهدانه Cannabis sativa L.)، شنبليله (Trigonella foenum graecum) و كنگرفرنگي Cynara scolymus L.)) آزمايشي با شش سطح شوري شامل صفر (شاهد)، 4، 8، 12، 16 و 20 دسي زيمنس بر متر در قالب طرح كاملا تصادفي و به طور جداگانه براي هر گياه در سه تكرار در آزمايشگاه دانشگاه آزاد اسلامي بيرجند اجرا شد. براي تيمار شاهد (صفر) از آب مقطر و براي تهيه محلول هايي با هدايت الكتريكي ذكر شده از نمك كلريد سديم استفاده گرديد. در اين آزمايش صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه زني، سرعت جوانه زني، شاخص بنيه بذر، طول گياهچه، طول ساقه چه، طول ريشه چه، نسبت طول ريشه چه به ساقه چه، محتوي آب بافتي گياهچه، وزن تر گياهچه و وزن خشك گياهچه بودند. تنش شوري طول ريشه چه، ساقه چه و گياهچه را در گونه هاي مورد مطالعه تحت تاثير قرار داد و باعث كاهش اين صفات گرديد. همچنين افزايش سطوح شوري وزن تر و خشك گياهچه سياهدانه و شنبليله و وزن خشك گياهچه شاهدانه را كاهش داد. محتوي آب بافتي گياهچه و نسبت طول ريشه چه به ساقه چه سياهدانه در اثر شوري افزايش يافت اما در ساير گونه ها تحت تاثير شوري قرار نگرفت. با افزايش سطوح شوري درصد و سرعت جوانه زني در سياهدانه و سرعت جوانه زني در شاهدانه، شنبليله و كنگرفرنگي كاهش يافت. شنبليله در تيمار شاهد (صفر) و ساير سطوح شوري 100 درصد جوانه زني داشت. در مورد سياهدانه افزايش سطوح شوري تا 16 دسي زيمنس بر متر جوانه زني را كاهش داد و در 20 دسي زيمنس بر متر جوانه زني متوقف گرديد. بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش مشخص شد كه در بين چهار گونه مورد بررسي شنبليله و شاهدانه تحمل نسبتا مطلوبي به سطوح بالاي شوري در مرحله جوانه زني داشته و سياهدانه حساس ترين بود.

To study the effect of salinity stress on seed germination and seedling growth of four medicinal plants, Nigella sativa L., Cannabis sativa L., Trigonella foenum graecum and Cynara scolymus L. an experiment was conducted in the botany laboratory of Islamic Azad University, Birjand branch. A completely randomized design (CRD) with 3 replications was used as separately for each species. Treatments were consisted of six salinity (NaCl) concentrations (0, 4, 8, 12, 16 and 20 dS m-1). The measured traits were root, shoot and seedling length, dry and fresh weight of seedling, germination rate and percent, seed vigor index, seedling water content and root/ shoot ratio. Salinity stress reduced significantly shoot, root and seedling length of the species. Increasing of salinity stress declined dry and fresh weight of Trigonella foenum and Nigella sativa L. and dry weight of Cannabis sativa L.. Seedling water content and root/ shoot ratio of Nigella sativa L. increased in salinity treatments. Increasing of salinity stress declined germination rate and percent in Nigella sativa L., but in other species (Cannabis sativa L., Trigonella foenum graecum and Cynara scolymus) only germination rate decreased. Trigonella foenum graecum germinated completely (%100) in all salinity treatments. Increasing of salinity until 16 dS m-1 reduced seed germination of Nigella sativa. Seed germination of Nigella sativa did not occurred in the highest salinity stress (20 dS m-1). Totally the results showed that in the germination stage, Trigonella foenum graecum and Cannabis sativa were relatively tolerate to salinity stress but Nigella sativa L. was the most sensitive one.