شناسايي و مقايسه ويژگي‌هاي اقتصادي - اجتماعي موثر بر اجراي عمليات تراس‌بندي در چارك‌هاي درآمدي كشاورزان (مطالعه موردي: آبخيز چماني استان گلستان)

An Identification and Comparison of the Socio-economic Characteristics that Affect the Terracing Practice Acceptance by Different Income Groups of Farmers (Case Study: Chamany Watershed of Golestan Pr

امروزه فرسايش خاك به‌عنوان خطري براي رفاه انسان و حيات او به شمار مي‌آيد. عدم كنترل فرسايش كنترل خاك، منجر به كاهش تدريجي حاصلخيزي خاك مي‌شود. بنابراين، با اجراي صحيح عمليات حفاظت خاك و تعيين ويژگي‌هاي اقتصادي- اجتماعي كشاورزان، مي‌توان در راستاي افزايش نرخ پذيرش اين عمليات و كاهش خسارات فرسايش اقدام نمود. پژوهش حاضر با هدف شناسايي و مقايسه شاخص‌هاي موثر بر اجراي تراس‌بندي در گروه‌هاي درآمدي كشاورزان آبخيز چماني در بالادست رودخانه گرگان‌رود در استان گلستان صورت پذيرفت. آمار و اطلاعات موردنياز در سه بخش مشخصات فردي، مشخصات مزرعه و اطلاعاتي در خصوص سطح آگاهي كشاورز از مسايل مربوط به فرسايش خاك و روش‎هاي حفاظت خاك از طريق طراحي و تكميل پرسشنامه از 142 كشاورز در پنج روستاي حوضه جمع‌آوري شد. سپس، شاخص‌هاي مختلف پس از وزن‌دهي در چارك‌هاي درآمدي، مورد مقايسه و تحليل آماري قرار گرفت. نتايج نشان داد كه از مشخصات فردي، «تحصيلات»، از مشخصات مزرعه، شاخص «سطح زيركشت» و درخصوص سطح آگاهي كشاورز نيز، شاخص «ميزان آگاهي كشاورز از فرسايش خاك» در چارك درآمدي چهارم، بيشترين وزن را به خود اختصاص داده است. در نهايت, با استفاده از نتايج تحقيق، راهكارهاي سياستي جهت افزايش نرخ پذيرش عمليات حفاظتي به برنامه‌ريزان اين عرصه پيشنهاد گرديد.

Nowadays soil erosion is considered as a serious threat to humanʹs life and his welfare. When soil erosion not properly controlled, the fertility would gradually decrease. Adoption of appropriate soil conservation practices along with socio-economic factorsʹ assessment can be used to increase farmersʹ awareness and acceptance of soil conservation, and to diminish soil erosion damage. The aim followed in this study is to identify and compare socio-economic factors that affect terracing acceptance by farmers in income groups of Chamani watershed, upstream of Gorgan-rud River basin in Golestan Province. The necessary information was gathered through design, and completion of 142 questionnaires that consisted of the the information items of: individual, farmland features, and awareness level of farmers regarding soil conservation practices, with farmers coming from across five villages in the watershed. Then different indexes were analyzed and compared through weighting. Results indicated that “education” from among individual features, “farm size” from farmland features and “awareness level of farmers regarding soil conservation practices” from awareness level exert the highest weight and in the fourth income group. These variables help one to draw very helpful policy conclusions for sustainable land management.