بررسي عوامل موثر بر ميزان پذيرش سيستم هاي آبياري نوين، در بين كشاورزان شهرستان هاي زنجان و خدابنده

An Investigation of The Factors Influencing Farmers’ Adoption of Modern Irrigation Systems in Zanjan, and Khodabande Townships

نشر سيستم هاي آبياري نوين بعنوان يكي از ساز و كارهاي افزايش راندمان آب آبياري از دهه 1370 در استان زنجان مورد توجه قرارگرفته است. پژوهش توصيفي- همبستگي حاضر، با هدف بررسي عوامل موثر بر ميزان پذيرش سيستم هاي آبياري نوين در بين كشاورزان به صورت پيمايشي با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه انجام گرفته است. مقدار ضريب آلفاي كرونباخ سازه هاي اصلي پرسشنامه بين 74/0 تا 86/0 به دست آمد. جامعه آماري اين پژوهش را كليه كشاورزان پذيرنده سيستم هاي آبياري نوين در شهرستان هاي زنجان و خدابنده تشكيل مي دادند (989 نفر) كه با استفاده از جدول كرجيسي و مورگان 270 نفر از آنان با روش نمونه گيري چندمرحله اي انتخاب شدند. نتايج نشان داد همبستگي مثبت و معني داري بين ميزان پذيرش سيستم هاي آبياري نوين با متغيرهاي سن، توان مالي كشاورز در تامين هزينه هاي مربوط به احداث تاسيسات، مشاركت در طراحي و اجراي تاسيسات، كانون مشورت واقع شدن، نوگرايي، برخورداري و بكارگيري ماشين آلات، شركت در دوره هاي ترويجي و جهانشهري بودن كشاورزان وجود دارد. همچنين تحليل رگرسيون نشان داد كه متغيرهاي مساحت اراضي آبي، مساحت اراضي ديم، نوگرايي، دسترسي به كانال هاي ارتباطي، مالكيت ماشين آلات كشاورزي، و تعداد واحد دامي و توان مالي در تامين هزينه هاي مربوط به احداث تاسيسات حدود 51 درصد از تغييرات متغير وابسته را تبيين مي نمايد.

The extension of the Modern Irrigation Systems (MIS) has been considered as one of the mechanisms for increasing irrigation water use efficiency since 1990s in Zanjan Province. The main purpose followed in this descriptive - correlational study was to examine the factors influencing farmers’ adoption of MIS in Zanjan and Khodabande townships of the province through a survey, making use of a structured interview. A sample of 270 farmers from 17 rural communities was randomly selected in these townships employing a multi- stage sampling technique. The data were collected using a questionnaire the content and face validities of which were confirmed by faculty members, and irrigation specialists of the Agricultural Jihad Organization. Cronbach Alpha coefficient was found out for a determination of the reliability and the internal consistency of the questionnaire (ranging between 0.74 and 0.86 for different constructs). The results indicated that the adoption of MIS by farmers was positively and significantly correlated with their age, financial standing, participation in the design and implementation of such modern irrigation systems, machinery possession and utilization, cosmopoliteness, and innovativeness. Moreover, Stepwise Multiple Regression revealed that 51% of the adoption variations could be explained by such variables as the total hectars of irrigated and rainfed lands, livestock number, financial status, machinery possession and utilization, access to communication channels, age, and the existing rate of water crisis before vs. after the utilization system adoption.