نقض بي‌طرفي ايران در جنگ جهاني اول و پيامدهاي آن

Violation of Persian Neutrality in World War I

با آغاز جنگ جهاني اول، ايران كه در آستانه تقسيم شدن ميان روس و انگليس بود، معجزه‌آسا نجات يافت و از نو حكومت مشروطه در كشور برقرار گرديد. ليكن دولت ايران نتوانست از فضاي بازي كه در عرصه‌هاي داخلي و بين‌المللي به‌وجود آمده بود استفاده كند. دولت ايران متوجه اين واقعيت نشد كه علي‌‌رغم كينه و نفرت تاريخي ملت ايران نسبت به روس و انگليس، مصالح ايران اقتضا مي‌كرد كه با اين دو دولت متحد شود. دولت ايران به‌جاي اتحاد با روس و انگليس، اعلان بي‌طرفي كرد كه از سوي عثماني، انگليس و روسيه نقض شد و خاك ايران عرصه تاخت و تاز نيروهاي متحدين و متفقين گرديد. در اين ميان، وجود دودستگي و اختلاف نظر بين وكلاي مجلس، اعضاي كابينه و احزاب سياسي ايران از يك طرف و سرسپردگي احمدشاه و وزراي اصلي او به روس و انگليس از سوي ديگر، بيش از پيش بر تزلزل و بي‌ثباتي كابينه‌ها و گسترش اغتشاش و هرج و مرج در كشور و تضعيف دولت افزود و در نهايت، به توافق سه‌جانبه روس- انگليس- ايران در اوت 1916 و تحت‌الحمايگي ايران انجاميد. اما اين بار هم معجزه‌اي به وقوع پيوست و ايران از تجزيه رست؛ اين معجزه، انقلاب مارس 1917 روسيه بود.

The beginning of World War I, Miraculously Freed Iran form being divided between Russia and Britain. Unfortunately, however, the Persian Government couldn’t take the advantage of the then politically favorable atmosphere in both domestic and international spheres. The Persian Government, instead of allying itself with Britain and Russia, declared its neutrality. But this neutrality was violated by the Central Powers and the Allies. Meanwhile, the rift within the parliament deputies, the cabinet members, and the political parties-and dependence of Ahmad Shah and his principal ministers on Russia and Britain-caused more cabinets instability and extension of violence and chaos in Iran and culminated in the so called tripartite coalition of Russia-Britain-Iran (August, 1916) and protectorate Persia. It seems that the occurrence of Communist Revolution in Russia their occupation with their revolutionary problems were the miracle that prevented Iran from being divided between the two powers of Britain and Russia.