توزيع اندازه ذرات رسوب معلق در فواصل زماني معين در رودخانه كجور

Suspended sediment particle size distribution in Kojour river

بررسي ويژگي‌هاي فيزيكي رسوبات معلق از موضوعات مهم در مطالعه رودخانه‌هاست. يكي از اين ويژگي‌هاي فيزيكي، توزيع اندازه ذرات رسوبي معلق است كه نمايان‌گر ارتباطات مهمي بين منابع توليد رسوب و فرآيندهاي رسوبي در حوزه‌هاي آبخيز مي‌باشد. با اين وجود پژوهش‌هاي مرتبط با دانه‌بندي ذرات رسوب معلق بسيار محدود مي‌باشد. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسي دانه‌بندي رسوبات معلق رودخانه كجور طي دوره زماني يك ساله انجام شد. براي اين منظور تعداد 24 نمونه رسوب معلق با فواصل تقريبي 15 روزه و در شرايط مختلف دبي جريان رودخانه (دبي پايه تابستان، دبي‌هاي متوسط و سيلابي) برداشت و پس از آماده‌سازي، تعيين قطر و توزيع ذرات آن‌ها به‌وسيله دستگاه تعيين قطر ليزري HORIBA LA-950 انجام گرديد. نتايج نشان داد كه ذرات رسوب معلق اين رودخانه در شرايط مختلف و طي مدت نمونه‌برداري در بازه قطري 82/0 تا 55/353 ميكرون قرار داشته و ذرات سيلت با مقدار 68/97 درصد، سهم اصلي تركيب بار معلق را تشكيل داده‌اند. هم‌چنين نتايج حاكي از آن است كه بارندگي و برداشت شن و ماسه نقش مهمّي در افزايش ذرات درشت‌دانه بار معلق ايفا نموده و در نمونه‌هاي سيلابي، دانه‌بندي ذرات با فاصله زماني شروع سيل تا برداشت نمونه در ارتباط بوده است.

Investigation on physical characteristics of suspended sediment is an important subject in river studies. The particle size distribution of the suspended sediment is one of these physical properties represents important links between sources and fluvial mechanisms in the watersheds. However, limited studies have been conducted in field of suspended sediment particle size distribution. The present study therefore aimed to investigate the particle size distribution of suspended sediments in Kojour River within the period of one year. Toward this attempt, 24 suspended sediment samples were collected at intervals of some 15 days. The particle size distribution was determined after necessary preparations by laser scattering particle size of HORIBA LA-950. The results showed that the suspended sediment diameter were in the range of 0.82 to 353.55 microns during time of sampling and in different conditions. Also, the silt particles with partial contribution of 97.68 % had the largest contribution in the suspended sediment load. In addition, the results indicated that the precipitation and sand harvesting plays an important role in increasing the coarse particles of suspended sediment load.