بررسي ساختار مكاني و پهنه بندي برخي خصوصيات خاك در جنگلهاي بلوط زاگرس شمالي

Investigation Spatial structure and mapping some of soil properties in North Zagros Oak forest

پيش نياز مديريت هر اكوسيستم پايش تغييرات مكاني خصوصيات خاك مي باشد، چرا كه وجود تغييرات مكاني در خصوصيات خاك اثرات مهمي در ساختار جامعه هاي زيستي و فرآيندهاي اكوسيستم، بخصوص در مناطق خشك و نيمه خشك دارد. تحقيق حاضر با هدف بررسي ساختار مكاني و همچنين تهيه نقشه توزيع مكاني برخي از خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در جنگل هاي بلوط زاگرس شمالي با استفاده از تكنيك هاي زمين آمار و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) انجام گرفت. نمونه برداري در 89 نقطه بصورت سيستماتيك تصادفي انجام گرفت. از مشخصه هاي خاك بافت، اسيديته، هدايت الكتريكي، درصد آهك كل، درصد ماده آلي و نيتروژن كل اندازه گيري شد. پس از بررسي توصيف آماري داده ها و توزيع نرمال آنها، آناليزهاي زمين آماري براي تشخيص ساختار مكاني صورت گرفت و در پايان با توجه به معيارهاي تخمين، پهنه بندي خصوصيات مورد مطالعه با حداكثر دقت و كمترين واريانس تخمين، تهيه شد. طبق ضريب تغييرات، كم ترين تغييرپذيري مربوط به مقدار pH و حداكثر آن مربوط به درصد آهك فعال مي باشد. مناسب ترين مدل هاي تجربي برازش يافته در آناليز واريوگرافي مدل نمايي و كروي است، به جز براي مقدار pH كه مدل گوسي برازش يافته بر آن با بيشترين مقدار دامنه تاثير است. براي ديگر مشخصه هاي خاك دامنه تاثير اكثراً در محدوده 600 تا 1100 متر مي باشد. ضعيف ترين ساختار مكاني مربوط به درصد رس و سپس هدايت الكتريكي (EC) خاك بوده اما ديگر مشخصه ها داراي ساختار مكاني قوي تري مي باشند. استفاده از نتايج اين تحقيق در بهبود برنامه ريزي هاي منطقه اي جهت مديريت پايدار خاك اين جنگل ها و همچنين تهيه نقشه هاي پوشش گياهي در ارتباط با خصوصيات خاك كاربرد دارد.

Monitoring of spatial variability of soil properties are the prerequisite of ecosystem management. There are spatial variability of soil properties that effect on the forest association structure and ecosystem especially in arid and semi-arid areas. The goal of this paper was the investigation of spatial variability of soil physical and chemical properties in north Zagros forest using GIS and Geostatistic. Sampling was conducted in systematic- randomness layout and 89 samples were taken. Soil texture, pH, EC, TNV, total N and Organic Matter were measurements. First we accessed the descriptive and the normality of the data then determined Geostatistic analysis to assessment spatial structure than data descriptive and normality test. Maximum accuracy and minimum variance estimation were the most indices for soil characteristic maps. As regards of coefficient of variances (CV) pH has the lowest variable and TNV was higher. The best fit models in varigraphy analysis were Spherical and Exponential exception Gaussian models were fit to pH with range 32441m. For other soil variable variogram ranges were 600-1100m. The lowest spatial structure of soil variables belongs to Clay than EC but other variables have appropriate spatial structure. The results of this Research could improve local schedule for sustainable soil management and for supplying vegetation maps related with soil characteristics.