معرفي گياهان دارويي مراتع كوهستاني شمال غرب ايران با تاكيد بر دانش بومي و سنتي (مطالعه موردي: اكوسيستم مرتعي خرابه سنجي اروميه)

Introduction of medicinal plants of mountainous rangelands in North West Iran with emphasis on indigenous knowledge and traditional (Case study: The kharabesanji rangelands ecosystem of Urmia)

شناخت گياهان دارويي در عرصه هاي منابع طبيعي هر منطقه يكي از گام هاي بنيادي در زمينه توسعه پايدار گياهان دارويي بوده و مي تواند اطلاعات پايه اي مهمي را در اختيار محققان گرايش هاي مختلف اين حوضه تحقيقاتي و كاربردي قرار دهد بر اين اساس مراتع كوهستاني خرابه سنجي با وسعتي برابر 2715 هكتار در شمال غرب ايران و در شهرستان اروميه جهت شناسايي و جمع آوري گياهان دارويي انتخاب گرديد. به منظور معرفي گونه هاي دارويي و معطر، گياهان جمع آوري شده از منطقه پس از انتقال به هرباريوم با استفاده از فلورهاي مختلف مورد شناسايي قرار گرفتند سپس با استفاده از اطلاعات محلي حاصل از مصاحبه مستقيم و پرسش نامه و نيز كتب مرتبط، به ثبت مشخصات دارويي آن ها اقدام گرديد و سپس پردازش و تجزيه روي داده هاي خام انجام شد. نتايج حاكي از آن است كه 61 گونه متعلق به 14 تيره گياهي در منطقه موجود مي-باشد. از نظر شكل زيستي 91/63 درصد گونه ها همي كريپتوفيت و 39/16 درصد تروفيت مي باشند تيپ هاي ژيوفيت و كامفيت و فانروفيت به ترتيب 75/9، 55/6 و 40/3 درصد گونه ها را به خود اختصاص دادند. در مجموع 46 گونه دارويي متعلق به 14 تيره گياهي جمع آوري و شناسايي شد. مقايسه آماري گياهان دارويي و جمع آوري شده به كل گياهان منطقه نشان مي دهد كه 75 درصد گياهان منطقه، دارويي هستند. با انجام اين كار تحقيقاتي به طور قابل توجهي به تعداد گياهان دارويي ثبت شده منطقه افزوده مي شود. عمده شكل مصرفي اين گياهان علاوه بر جنبه دارويي، مصرف خوراكي آنها از طرف مردم بومي بوده كه به صورت سبز به فروش مي رسند. با توجه به تعداد گونه هاي دارويي در اين منطقه، مي توان گفت اين اكوسيستم مرتعي مي-تواند به عنوان يك رويشگاه طبيعي محلي براي آموزش اصولي بهره برداري از منابع طبيعي به خصوص، برداشت گياهان دارويي باشد.

Knowledge of medicinal plants in the field of natural resources in each region is one of the fundamental steps in the field of sustainable development of medicinal plants and can provide important basic information in this field. In this study mountainous rangelands of Kharabesanji with an area of 2715 hectares in the North West of Iran in Urmia city was chosen to identify and collect medicinal plants. In order to introduce species of medicinal and aromatic plants collected from the area, various flora were used. Results indicated that 61 plant species belonging to 14 families were present in the area. Biological form of 61.93% of species are Hemicryptophytes and 16.39% are Therophytes. Phanerophytes, camophyts and geophytes are 9.75, 6.55 and 3.40 % of species respectively. A total of 46 species of medicinal plants belonging to 14 families were collected and identified. Statistical comparison of medicinal plants and herbs collected from the entire region showed that 75% of the plants, are medicinal. doing this research significantly increases the number of plants recorded in the region. In addition to the major consumer of medicinal plants, their food consumption by the indigenous people who are sold into the green. Due to the number of medicinal species in this region, we can say this rangeland ecosystem can be viewed as a natural habitat for natural resources exploiting, especially basic education about harvesting medicinal plants.