بررسي عوامل محيطي موثر بر پراكنش گونه هاي مرتعي در مراتع كوهستاني البرز مركزي (مطالعه موردي: پلور-مازندران)

Investigation of Environmental Factors Affecting Distribution of Index Rangeland Species in central Albors mountainous rangelands (case study: Polour -Mazandaran province)

مراتع كوهستاني، بهترين زيستگاه هاي طبيعي، تنوع زيستي و حفاظت آب و خاك را فراهم مي آورند، بنابراين شناخت و آگاهي از تاثير متقابل بين عوامل زنده و غير زنده اكولوژيك و ارتباط آنها به منظور مديريت پايدار اين اكوسيستم ها امري ضروري است. هدف از اين تحقيق بررسي روابط پوشش گياهي با عوامل محيطي و تعيين مهمترين عوامل موثر در پراكنش پوشش گياهي است. بدين منظور بعد از بازديد مقدماتي و انتخاب منطقه مورد مطالعه، 20 واحد كاري از تلفيق نقشه هاي شيب، جهت شيب، ارتفاع و زمين شناسي، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي تعيين گرديد. سپس در هر واحد، نمونه برداري از پوشش گياهي به روش سيستماتيك-تصادفي و از طريق پلات گذاري در امتداد 3 ترانسكت 100 متري انجام شد. در طول هر ترانسكت، 10پلات با ابعاد يك متر مربع و به فاصله 10 متر از هم قرار داده شد. همچنين در ابتدا و انتها و وسط هر ترانسكت از عمق 30-0 سانتي متري نمونه خاك برداشت شد. خصوصيات خاك از قبيل ازت، فسفر، ماده آلي، اسيديته، شوري و بافت خاك اندازه گيري گرديد. تجزيه و تحليل داده هاي جامعه شناسي گياهي به دو روش تجزيه و تحليل ارتباط هاي عاملي (AFC) و طبقه بندي سلسله مراتب بالارونده(CAH) انجام گرفت. بر اين اساس 5 گروه اكولوژيك در منطقه مورد مطالعه شناسايي شد. سپس به منظور بررسي رابطه بين متغيرهاي محيطي (فاكتورهاي خاك و توپوگرافي) و گونه هاي غالب پوشش گياهي، از آناليز چند متغيره، استفاده شد. نتايج نشان داد كه مهم ترين خصوصيات خاكي موثر در پراكنش و استقرار گونه هاي غالب، ازت، فسفر و بافت خاك و از بين عوامل توپوگرافي شيب و ارتفاع از سطح دريا تاثير بسزايي دارد.

Mountainous rangelands ecosystems provide best natural habitats, biodiversity, soil and water conservation, thus their sustainable management needs information and knowledge about relationship between elements of this ecosystems. The aim of this research was study of the relationships between plant species and environmental factors to determine the most important effective factor in the distribution of the understudy plants. For this purpose 20 land units were selected from overlaying slope, aspect and height maps using geographic information system (GIS). Within each unit was done along three 100 meter transect.10 plots (1m2) established along each transect in 10 meter distances. Sampling method was randomized-systematic. At the beginning, a profile was dug and soil samples were taken from 0-30 centimeter in starting, mean and ending points of each transect. Soil factors such as N, P, and OM, pH, EC and texture were determined. Phytosociological data was analyzed by AFC and CAH methods using Anaphyto software. In this area 5 ecological groups have been distinguished. In order to investigate the relationships between plant species and environmental factors multivariate analysis was used. The results showed that the most important soil factors in establishment and distribution of species are N, P and texture and topographic factors are slope and elevation.