توان ترسيب كربن خاك در انواع كاربري اراضي اكوسيستم (مطالعه موردي: حوزه آبخيز ميدان اسفراين)

Soil carbon sequestration potential of land use types of the ecosystem (Case study: Maydan Watershed, Esfarayen, Northern Khorasan)

ترسيب كربن زيستي، شامل جذب و ذخيره كربن اضافي اتمسفري در اكوسيستم‌هاي خشكي، بهترين روش جهت كاهش تبعات تغيير اقليم مي باشد. مخزن عمده ذخيره كربن در اكوسيستم‌هاي طبيعي، خاك است. لاشبرگ نيز بعنوان يكي از راه‌هاي ورود كربن آلي به خاك، بعنوان ذخيره آتي خاك در نظر گرفته مي‌شود؛ لذا ترسيب كربن در اكوسيستم‌هاي خشكي شامل ذخيره فعلي خاك و كربن لاشبرگ مي باشد. نوع كاربري اراضي و مديريت آنها، مهم‌ترين عامل در توان ترسيب كربن خاك اكوسيستم است. به منظور مقايسه توان كل ترسيب پايدار كربن سه نوع كاربري اراضي در حوزه آبخيز "ميدان" شامل اكوسيستم‌هاي مرتع طبيعي، ديم‌زارهاي كشت يكساله و مرتع دست‌كاشت يونجه، انتخاب و سپس در هر اكوسيستم اقدام به نمونه‌برداري و اندازه‌گيري كربن آلي خاك و لاشبرگ در واحد سطح گرديد. تجزيه واريانس ميانگين داده‌هاي سه تيمار مورد مطالعه و مقايسه آنها با آزمون دانكن نشان داد، بيشترين ترسيب كربن در خاك اكوسيستم مرتع طبيعي بميزان 14/44 تن در هكتار رخ داد. همچنين تبديل ديم‌زارهاي كم‌بازده به مرتع دست‌كاشت باعث افزايش معني‌دار كربن خاك از 47/26 به 95/40 تن در هكتار گرديد، به‌طوري‌كه ترسيب كربن خاك مرتع دست‌كاشت با ميزان آن در مرتع طبيعي اختلاف معني‌داري وجود ندارد.

Biotic carbon sequestration including the absorption and store the extra carbon of atmosphere in terrestrial ecosystems is the best method to decline the consequences of climate change. Main carbon pool of natural ecosystems is the soil. Litter is one of organic carbon entrances into the soil, is considered as part of following store of soil carbon too. Thus carbon sequestration in terrestrial ecosystems includes now store of soil and litterʹs carbon. Type of land use and its management is the most important factor in soil carbon sequestration potential of ecosystem. To compare the total soil carbon sequestration of the three land uses in Maydan watershed, including natural rangeland, annual dryfarm and alfalfa pasture ecosystems, soil and litter organic carbon of each ecosystems were sampled and measured in area unit. Variance analysis of data means of three subject treatments and comparing them based on Duncan test, showed that most of soil carbon sequestration occurred in natural rangeland ecosystem of 44.14 tonha-1. Low-yeild dryfarm conversion to alfalfa pasture caused a significant increase of soil carbon sequestration from 26.47 to 40.95 tonha-1, so that there wasnʹt any significant difference between alfalfa pasture and natural rangeland soil carbon sequestration.