بررسي ميزان تاثير به‌كارگيري مدل مراقبتي اورم بر سطح خودكارآمدي بيماران تحت همودياليز در بيمارستان‌هاي آموزشي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي اروميه در سال 1389

THE STUDY OF THE EFFECT OF OREM SELF CARE MODEL ON SELF EFFICACY IN HEMODIALYSIS PATIENTS IN URMIA MEDICAL SCIENCE HOSPITALS DURING 2011

پيش زمينه و هدف: خودكارآمدي، به معناي اعتقاد يك فرد به توانايي خود جهت موفق شدن در يك وضعيت خاص است. برانگيختن توان خودكارآمدي بيماران تحت همودياليز و برنامه‌ريزي بر اساس آن از اهميت خاصي برخوردار است. بهره‌گيري از تيوري‌هاي پرستاري به ويژه تيوري اورم، در ارتقا خودكارآمدي اين بيماران مي‌تواند موثر باشد. از اين رو مطالعه فعلي با هدف تعيين تاثير به‌كارگيري مدل خود مراقبتي اورم بر سطح خودكارآمدي بيماران تحت همودياليز انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، مطالعه‌اي نيمه تجربي از نوع مداخله - كنترل (Case-Control) مي‌باشد. ابزار گردآوري اطلاعات شامل پرسش‌نامه: (مشخصات جمعيت شناختي، نيازسنجي آموزشي بر اساس مدل اورم و تعيين سطح خودكارآمدي) مي‌باشد. 60 بيمار به روش مبتني بر هدف انتخاب و بر اساس همانندسازي در قالب دو گروه مداخله و كنترل مورد مطالعه قرار گرفتند (هر گروه شامل 30 بيمار). بعد از انجام پيش‌آزمون، برنامه خودمراقبتي طراحي شده در طي سه مرحله براي گروه مداخله اجرا شد. سپس پس‌آزمون انجام شد. تجزيه و تحليل اطلاعات توسط نرم‌افزار SPSS16 و با استفاده از آزمون‌هاي آماري t مستقل، كاي اسكوير و من‌ويتني انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه اختلاف ميانگين نمرات نيازسنجي آموزشي در زمينه خودمراقبتي )77/0P=) و خودكارآمدي (95/0P=) در مرحله پيش‌آزمون، معني‌دار نمي‌باشد. اما در مرحله پس‌آزمون در بعد نيازسنجي آموزشي در زمينه خودمراقبتي تفاوت معني‌داري بين دو گروه مشاهده شد (04/0P=). از نظر سطح خودكارآمدي در مرحله پس‌آزمون تفاوت بين دو گروه مشاهده شد. اما اين تفاوت از نظر آماري معني‌دار نشد (418/0P=). بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به وابسته بودن بيماران تحت همودياليز در دريافت خدمات مراقبتي، شناخت نيازهاي خود مراقبتي بيماران بر اساس تيوري‌هاي پرستاري و برنامه‌ريزي مراقبتي به سازگاري بيمار و افزايش فعاليت‌هاي خود مراقبتي كمك خواهد كرد.

Background & Aims: Self- efficacy is the belief of a person on his ability in order to succeed in a particular situation. It is essential to increase self-efficacy motivation on hemodialysis patients and planning on it. Using nursing theories especially Orem theory could be effective in self-efficacy improvement. So this study has been done in 2011 in order to evaluate the effect of Orem self care model on self efficacy in hemodialysis patients. Materials & Methods: This research is a quasi experimental case control study. Data were collected through a questionnaire. Sixty patients were chosen according to none randomized method, and then equally divided into two groups as case and control groups (30 patients in each group). After pretest, the self care plan was done through three phases on case group as follows 1- Self care assessment 2- intervention in physical, psychological and social domain of self care 3- Controlling patients for 45 days, then the post test was carried out. The data were analyzed with SPSS software, Independent T, Chi-square and Mann-Whitney tests. Result: Results showed that there was no significant difference between self care (P=0.77) and self- efficacy (p=0.95) mean scores. While in post test step there was a significant difference in self care between two groups (P=0.04). But there was no significant difference between two groups in self efficacy before and after the intervention (P=0.418). Conclusion: According to the dependency to caring in hemodialysis patients, knowing their self care needs according to the nursing theories and caring programs might help fit the patientʹs condition and promote self efficacy activities. Keywords: Self efficacy, Hemodialysis, Orem self care model