ارتباط بين اركان حكمت و حكومت آرماني در انديشه سهروردي با تطبيق بر آرا افلاطون

The Relationship between the Pillars of Wisdom and Utopia in Suhrawardi and Plato

انديشه آرمانشهري بحث مفصلي است كه قدمتي باندازه تاريخ بشري دارد. افلاطون نخستين فيلسوفي است كه جامعه آرماني را در قالبي فلسفي به تصوير كشيده است. از سوي ديگر، در جهان اسلام فارابي آغازگر اين انديشه و ميراث گذار آن براي انديشمندان بعد از خود تا به امروز ميباشد. شيخ شهاب الدين سهروردي از جمله فيلسوفاني است كه در جستجوي جامعه كمال مطلوب به انديشه فلسفي خويش سمت و سو ميدهد؛ حكومت مطلوبي كه از دل هستي شناسي و معرفت شناسي اشراقي او بدست مي آيد. نوشتار حاضر بر آن است كه به بررسي اين رابطه وثيق پرداخته و با توجه به جايگاه افلاطون در نزد سهروردي مواضع وفاق و خلاف اين دو انديشمند را در اين زمينه تعيين كند. با وجود شباهتهايي بين ديدگاه ايشان، بويژه در مواردي نظير گرايش انسان به جامعه مدني، تطابق و هماهنگي حكومت مطلوب آنها با نظام كاينات و منحصر بودن حاكميت به صاحبان معرفت به حقايق عالم اعلي، از استقلال انديشه سهروردي بخصوص در مبحث رياست حكومت مطلوب و صفات او نميتوان گذشت.

The idea of utopia entails extensive discussions with a history as long as the history of humanity. Plato was the first philosopher who portrayed utopia in a philosophical mould. On the other hand, in the Islamic world, Farabi was the pioneer of this view and left it as a legacy to the thinkers living after him until today. Shaykh Shahab al-Din Suhrawardi is one of the philosophers who gives a specific direction to his philosophical thoughts in search of an ideal state; one that emerges from the heart of his Illuminationist ontology and epistemology. The present paper aims to explore this firm relationship and, given the place of Plato’s ideas in Suhrawardi’s philosophy, highlights the points of agreement and disagreement of these two thinkers in this regard. Considering the similarities between their views, particularly in cases such as man’s interest in a civil society, the conformity and harmony between their ideal state and the order of being and confining the ruling power to the people possessing the knowledge of the truths of the higher world, one cannot deny the independence of Suhrawardi’s philosophy, especially, with respect to the leadership of an ideal state and its leader’s attributes.