ارزيابي واقع‌گرايانه‌ي تاثيرات اجتماعي در اقدامات توسعه‌اي

The Application of Critical Realism in Assessment of Social Impact of Developmental Plans

مطالعات ارزيابي پيامدهاي اجتماعي به دليل تعريف عام پيامدهاي اجتماعي، خصلتي بين‏رشته‏اي دارند. با توجه به تفاوت سنت‏هاي پژوهشي در رشته‏هاي مختلف و حتي در درون يك رشته علمي در طراحي و اجراي پژوهش‏هاي علمي، همواره اين مساله پيش روي عمل‏ورزان و محققان اتا وجود دارد كه يافته‏هاي حاصل از بررسي پيامدهاي اجتماعي مختلف چگونه بايد مورد تحليل قرار گيرند؟ آيا بايد آنها را به طور جداگانه و بدون توجه به روابط بين پيامدهاي مختلف مورد تحليل قرار داد و يا اينكه بايد پيامدهاي شناسايي شده در رابطه‏اي نظام‏مند با يكديگر و شرايط بروز اين پيامدها، مورد تحليل و شناسايي قرار گيرند؟ اگر بنا بر استفاده از اين نگرش سيستمي به شكل‏گيري ، بروز و در نهايت مديريت پيامدها باشد، چنين رويكردي بايد بر چه پارادايمي در طراحي و اجراي پژوهش علمي و اجتماعي مبتني باشد. مقاله حاضر تلاش مي‏كند تا ضمن دفاع از نگرش سيستمي به تحليل پيامدهاي اجتماعي، نشان دهد پارادايم روش‏شناختي رياليسم انتقادي به واسطه‏ي تاكيد بر سطوح مختلف واقعيت و رابطه ارگانيك بين اين سطوح در توليد نتايج علّي، بحث از مكانيسم‏هاي علّي و همچنين خصلت انتقادي آن، مي‏تواند به مثابه بنيان روش‏شناختي مطلوبي براي تحليل شيوه‏ي پديدار شدن پيامدهاي مختلف و رابطه بين انواع و سطوح مختلف اين پيامدها در مطالعات ارزيابي پيامد اجتماعي مورد استفاده قرار گيرد.

This paper deliberates on how the results from assessments of social impacts should be applied for analyzing studies. On the other words, The question is that how a researcher should comprehend different but related impacts in a systematic way. And which methodological paradigm should be chose on this systematic framework in designing social researches? Inspired by Pawson and tilly (1997), the article tries to add critical realism implications to the research design of social impact assessment studies. The critical realism paradigm by emphasizing on the organic links between different levels of reality and the way in which causal consequences appear, could be a useful theoretical and methodological framework for guiding social impact assessment studies.