پديد آورندگان :
ايراندوست ، كيومرث نويسنده , , بوچاني ، محمدحسين نويسنده , , تولايي، روح الله نويسنده Tavalaie , rouhollah
كليدواژه :
توسعه شهرنشيني , مهاجرت روستا- شهري , مهاجرت , الگوي مهاجرت
چكيده فارسي :
دوران جديد توسعه جوامع، با پديده بهبود شاخصهاي بهداشتي و زندگي و شتاب يافتن رشد جمعيت در سراسر جهان همراه بوده و همزمان زمينهها و انگيزههاي اقتصاي و اجتماعي و عوامل جابجايي جمعيت بسيار گوناگون و مهاجرت به مثابه انتخابي آسانتر از هميشه نمودار شد؛ از اين رو مهاجرت به عنوان يك مشخصه بارز و يك ضرورت، در همه كشورها و در تمام سطوح نمايان شد كه در بيشتر موارد گريز از آن نه ممكن بوده است و نه عقلاني. بيشتر نظريهپردازيها درباره گسترش شيوه توليد سرمايهداري و ادغام ايران در نظام جهاني سرمايهداري، به ويژه در ارتباط با اقتصاد سياسي نفت و گذار كشور به دوران نوين و عمدتاً درباره اهميت مهاجرتهاي روستاشهري صورت گرفته است. اين پژوهش با روشي توصيفي _ تحليلي و با تكيه بر مطالعات اسنادي در پي تحليل و ارزيابي وضعيت و دگرگوني روند مهاجرتهاي داخلي كشور و تحولات اساسي به ويژه در دهه اخير است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان ميدهد با وجود اينكه مبحث مهاجرت و گسترش شهرنشيني ناشي از مهاجرت در دو دهه 5431 تا 5631 بسيار پر رنگتر بوده و بيشترين تحولات اجتماعي_ سياسي كشور در دو دهه 75-5531 روي داده است، اما بيشترين مهاجرت در ميان جمعيت كشور به دهه 75 تا 85 مربوط ميشود. اين تحول مسلماً پيوندي عميق با مسيله شهرنشيني و گسترش الگوي سكونتي و زندگي شهري دارد. در واقع دهههاي 5431 تا 5631، به دليل تحول ساختار اقتصادي و اجتماعي كشور و آغاز روند مهاجرت شهري و روستايي شتابان، دورهاي تعيين كننده به حساب ميآيد، اما دهه 75 تا 85 از نظر حجم و روند مهاجرتها منحصر به فرد بوده است. از سوي ديگر اين دهه با دگرگوني الگوي مهاجرت نيز همراه بوده كه با توجه به افزايش جمعيت و تعداد شهرها، الگوي مهاجرت شهر به شهر در حال افزايش بوده و تبديل به الگوي مسلط مهاجرت شده است؛ به نحوي كه امروزه مهاجرت شهر به شهر الگوي اصلي مهاجرت كشور به شمار ميرود. اين الگو از لحاظ جغرافيايي تحتتاثير تفاوتهاي منطقهاي و جذابيت اقتصادي و اجتماعي شهرها و دگرگوني در مزيتهاي نسبي شهرها در حال تحول است. اين پژوهش نشان ميدهد كه در 15 سال اخير، ميزان مهاجرتهاي شهر به شهر بين استاني، به تدريج روبه كاهش بوده است و مهاجرتهاي شهر به شهر بيشتر به ابعاد فاصلهاي كم و درون منطقهاي متمايل شدهاند. مهاجرت روستا به شهر، سهم كمتري از مهاجرت كل را داشته كه بيشتر در ابعاد درون شهرستان رخ داده كه اين الگو فزوني محسوسي در چند ساله اخير داشته و در مقابل مهاجرت روستا شهري بين استاني كاهش قابل توجهي داشته است. در مجموع مهاجرت در سالهاي اخير ضمن گرايش بيشتر به الگوي شهر به شهر، بيشتر به مهاجرت كوتاه و درون استاني متمايل شده است.
چكيده لاتين :
The new era of development coincided with an increase in health and life indices and the acceleration of the world population growth around the world. Meanwhile, economic and social motives , diverse population dislocation factors and migration have become easier alternatives than before; therefore, migration as a distinguishing feature and a necessity in all countries and on all levels appeared and in most cases it is not possible nor rational to avoid it. Most theories have focused on the expansion of the capitalism production manner, incorporating Iran into the global capitalism system, especially in oil political economy, transition of the country to the new era ,and mostly the importance of rural-urban migration. This research has been done based on descriptive-analytic method and data collected via documentary studies. Generally, official statistics, census population and housing used in sections of census and various techniques and methods are exploited for analysis. The statistics are related to the census period from 1956 to 2011 relying on the analysis of relevant migration, the individualʹs place of birth and the raw data of the general population of each province. Findings in this study demonstrate that the timespan of 1996-2006 was the peak of the population and migration movement in the country. Although rural – urban migration has been more than two decades ago, the volume of migration from city to city migration has been significant in the current decade. This has mostly been due to the economic and the developments of the country that continued deeper than before after Iran-Iraq war. During this period, the share of the urban - rural population is approaching the point of stability. Statistics in the last few decades show that the share of rural population has gradually reduced and the urban population ratio has increased. In most countries, depending on the development level and economic and social structure, this ratio is about 75 and 80 percent of the urban population. It seems that there is no escape from this trend in Iran. Overall, statistics show that the trend of migration or so to speak, population mobility has been waning and ,one way or another, stabilizing in the past few years. This trend demonstrates the transition of the society from rapid growth period and economic transformation, and pretermitting production method and traditional economy, but it does not mean that this trend has reached a level of consistency; rather, migration influenced by relative factors will continue. Looking at the overall migration pattern show that the span of 1966s to 1986s is considered as a crucial period due to economic and social structure development of the country and the beginning of rapid rural and urban migration, but the span of 1996s-2006s has been unique in terms of volume and trend of migration. On the other hand, the mentioned decade is associated with changes in migration patterns and according to the increased population growth and the number of the cities, city to city migration patterns are increasing and becoming dominant migration pattern; thus nowadays, city to city is considered the basic migration pattern. This pattern is geographically developing and influenced by regional differences, economic and social attractiveness of cities and change in the relative advantage of the cities. This study shows that interstate city to city migration has gradually declined in the recent 15 years, and city to city migrations are feasible within short- distance dimensions and intra-regional domains. Rural-urban migration has a smaller share of total migration occurring more within the state dimensions that has had a sensible increase in the past few years; on the other hand, interprovincial rural-urban migration has witnessed significant reduction. Overall, in recent years and along with more tendency towards the city to city pattern, migration has been liable to short migration and intra-provincial.
