آستانه هاي ژيومورفولوژيكي آبكند زايي در حوضه آبريزكچيك، شمال شرق استان گلستان

Geomorphological Thresholds Gullying in Kechik Basin, Northeast of Golestan Province

آبكندزايي فرآيندي پيچيده است كه به وسيله بسياري از عوامل كنترل مي شود و وابسته به آستانه هايي است كه زمينه ايجاد آن را فراهم كرده اند. تبيين و ابداع مدل مناسب براي پيش بيني مكاني شكل گيري و گسترش آبكندزايي و مشخص كردن آستانه هاي ژيومورفولوژيكي موثر بر آن و نيز پهنه بندي اين فرآيند از اهميت ويژه اي برخوردار است. بر اين اساس در اين پژوهش با استفاده از منابع موجود، در حوضه آبريز كچيك در شمال شرق استان گلستان با مساحت 8/3598 هكتار، با حضور در منطقه 35 آبكند نمونه انتخاب شد. مشخصات كمي و مورفومتري آنها يادداشت گرديد. پس از بررسي تصاوير ماهواره اي و نقشه هاي پايه، در محيط GIS براي 9 عامل ژيومورفولوژي موثر در آبكندزايي نقشه توليد گرديد و سهم و ميزان هر آبكند از هر عامل ژيومورفولوژي از نقشه هاي توليدي بدست آمد. سپس نقشه هاي توليدي به دو سطح درگير آبكند و غير درگير تبديل گرديد. در پايان با توليد جدول مربوطه براي هر عامل و هم پوشاني نقشه ها، نقشه نهايي و آستانه ها مشخص گرديد. نتايج اين پژوهش نشان داد كليه عوامل ژيومورفولوژي به ميزان دامنه اثرگذاري و آستانه هاي شان در شكل گيري و گسترش آبكند در منطقه مشاركت دارند.

Gullying is a complicated process controlled by so many factors and dependent on thresholds which cause its formation. It is important to have innovation in application of an appropriate model in order to make spatial formation predication and development of gullying in addition to determining geomorphologic thresholds which affect it and also make a zonation of this process. Using existing materials in Kechic watershed located in the northeast of Golestan province which is 3598/8 acre in size, we selected 35 gullies as samples in a field survey. Then, we wrote down their morphometric and quantitative characteristics. Analyzing satellite images and basic maps, we produced maps for 9 geomorphologically influential factors in gullying in GIS. Proportion of every gully at geomorphologic factor of maps was determined. Afterwards, produced maps were turned into two categories of gullying and non-gullying. Finally, having produced the related maps for each factor and map overlaying, we produced the ultimate map and thresholds. The results showed that all geomorphologic factors, based on their effect range and thresholds, are involved in the formation and development of gully in the area.