فراهنجاري در صحيفه سجاديه ( برجسته سازي در سطح آوايي، واژگاني، نحوي و معنايي

Metanormativity in al-Sahifa al-Sajjadiyya

ادبيات، هنر آرايش و پيرايش كلام است به نحوي كه صورت آن زيباتر و پيام آن تاثيرگذارتر گردد. برجسته‌سازي ادبي يا فراهنجاري در اثر دگرگون‌سازي زبان معيار (انحراف از نُرم) صورت مي‌پذيرد. فراهنجاري ممكن است در صورت‌هاي زباني (آوايي، معنايي، واژگاني، نحوي، گويشي و...) اتفاق بيفتد. در اسلام دعا به عنوان يكي از نخستين چارچوب‌هايي در نظر گرفته مي‌شود كه در آن روح مي‌تواند مطابق با خواست الهي شكل بگيرد. دعاي معصومان(ع) تصوير كاملاً جديدي از روح زنده و پوياي اسلام را نشان مي‌دهد؛ زيرا اين دعاها دسترسي مستقيم به انواع رفتارها و ويژگي‌هاي بشري را ـ كه نياز شكوفايي كامل آرمان اسلامي هستند ـ فراهم مي‌كند. صحيفه سجاديه، ارزشمندترين و گران‌قدرترين ادب دعايي به شمار است كه انديشه‌ها و افكارش، روح پاك انساني را به نمايش گذاشته و هدايت جامعه بشري را مطمح نظر قرار داده است. از آنجا كه جلب توجه ذهن مخاطب به موضوع براي درك بهتر آن و وارد ساختن او در فضاي متن جهت تامل بيشتر، يكي از ويژگي‌هاي فني متن است، آن حضرت با زبان دعا و با تكيه بر اصل هم‌نشيني معنايي و ساختار كلام، دست به آفرينش نثري زده‌اند كه از سطح نثر ادبيات زمان خويش فراتر رفته و با زباني فرا‌هنجار نمود يافته است. فرا‌هنجاري در صحيفه سجاديه از سطوح متفاوتي از جمله «آوايي، واژگاني، نحوي و معنايي» قابل بررسي است. اين جستار به بررسي زبان فرا‌هنجار با تكيه بر متن صحيفه سجاديه، بر اساس روش تحليلي توصيفي پرداخته است.

Literature is the art of arranging and decorating the languge to make its form more beautiful and its message more effective. Metanormativity may occur in most language forms: phonetic, semantic, synthetic, lexical, dialectic etc. Imam Sajjad, based on association of meaning and form of the utterance, has created a prose transcending the level of prose of his literature era and is appeared in the form of a meta-normative language. Metanormativity in al-Sahifa al-Sajjadiyyah has different levels such as phonetic, semantic, synthetic, lexical ones. This research analytically and descriptively considers metanormative language based on al-Sahifa al-Sajjadiyyah text.