رابطه عواطف و معرفت از منظر ملاصدرا

Relationship between Emotion and Knowledge on Mullasadra’s View

ساحت معرفت از مهم‌ترين ساحت‌هاي انساني محسوب مي‌شود و از اين منظر، بررسي ابعاد ديگر انساني كه در ارتباط با شناخت و ادراك او هستند، اهميت مي‌يابد. يكي از اين ساحت‌ها كه به تازگي بيشتر مورد توجه روان‌شناسان و معرفت‌شناسان قرار گرفته‌ است، بعد عواطف و هيجانات است. دو رويكرد كلي نسبت به عواطف را مي‌توان در طول تاريخ تفكر مشاهده كرد. برخي همواره از نقش سلبي آن سخن گفته و عملكردهاي منفي آن را نشان مي‌دهند و بر حذف آن همت گماشته‌اند و عده‌اي ديگر عواطف را كمك‌كننده‌ي معرفت و عقل مي‌دانند. سعي ما در اين مقاله بر آن است كه بعد از طرح اين دو رويكرد، به بازخواني نظر ملاصدرا، درمورد ارتباط عواطف با معرفت بپردازيم. در باب تاثير سلبي عواطف و احساسات از نظر ملاصدرا، تاثير احساسات در پذيرش باورها و عقايد تقليدي، انس با محسوسات و تاثير آن برشناخت، تاثير شهوات در عدم سنخيت نفس با معارف الهي، نقش عواطف در روي‌گرداني از غايت مطلوب و تاثير احوال بر علم حقيقي و حكمت مورد بررسي قرار گرفته و در مورد نقش ايجابي عواطف، به نقش عشق مجازي و حقيقي اشاره شده است.

Dimension of the knowledge is considered as the most important human dimension and, therefore, the investigation about the other dimensions which are related to human’s understanding is as important. Nowadays, one of these dimensions considered by Psychologists and epistemologists is emotions dimension. Throughout the history of thought, two general approaches can be observed about emotions. Some thinkers have always remarked of emotion’s negative role and have shown its negative functions and have tried to remove it. Others believe emotions are helpful to reason and knowledge .In this article, after introducing these two theories, we try to reread Mullasadra’s ideas about the relationship of emotion to knowledge. On negative effects of emotions and feelings in Mullasadra’s ideas, the effects of emotion in the acceptance of imitative opinions, familiarity with materials and its influence on knowledge, passions effect on soul imparity from divine knowledge, emotions role in defecting from favorable end, and feelings affection on wisdom are discussed. In positive role of feelings the virtual and true loves have been dealt with.