ماكس وبر، هاينريش ريكرت و تمايز ميان علوم انساني و علوم طبيعي

Max Weber and Heinrisch Rickert on the Distinction between Natural and Human Sciences

براي توضيح اين‌كه چرا «پيشرفت»، آن‌گونه كه در تاريخ علوم طبيعي ديده مي‌شود، در تاريخ علوم انساني محسوس نيست، معمولاً دو رويكرد متفاوت اتخاذ مي‌شود. يك رويكرد مي‌پذيرد كه روش علوم انساني با علوم طبيعي يكسان است، ولي كيفيت علوم انساني نازل‌تر از كيفيت علوم طبيعي است، و يا به معنايي كه علوم طبيعي «علم» است، علم نيست. رويكرد ديگر، علوم انساني را به اندازه‌ي علوم طبيعي، علم مي‌داند. اما آن را داراي كيفيتي متفاوت مي‌دانند؛ و به واسطه‌ي همين، روش متفاوتي نيز براي آن قايل هستند. از طرفداران رويكرد دوم، مي‌توان نوكانتي‌هايي همانند ويلهلم ويندلباند و هاينريش ريكرت و هم‌چنين كسي كه بسيار وامدار آن دو است يعني ماكس وبر را نام برد. در اين مقاله، ابتدا در مورد تمايز موضوع دو علم، و همين‌طور تمايز ميان «توضيح» و «فهم» شرح مختصري ارايه خواهد شد. سپس ديدگاه‌هاي مكتب نوكانتي، با برجسته كردن نظرات كسي كه ماكس وبر بيشترين تاثير را از او گرفته، يعني هاينريش ريكرت مورد بررسي قرار مي‌گيرد. سپس با تمركز بر مرز بندي جديد، مورد نظر ريكرت و وبر، در مورد تمايز ميان دو علم، به بررسي جزيي‌تر ديدگاه‌هاي ماكس وبر پرداخته خواهد شد. در نهايت اين نتيجه گرفته خواهد شد كه رويكرد وبر از بسياري جهات مي‌تواند مشابه روش دانشمندان علوم طبيعي نيز باشد.

For explaining why "progress" in human sciences is not sensible like progress in natural sciences, there are two different approaches. In the first approach methodology of natural sciences is the same as the methodology of human sciences. But quality of one of them, i.e. human sciences is lower than another. Proponents of this approach believe that human sciences are not "science" in the same way that natural sciences are. In the second approach, human sciences are "science" in the same way that natural sciences are. But their quality is different and so their methodology is different. Neo-Kantians like Wilhelm Windelband, Heinrisch Rickert and Max Weber are proponents of second approach. In this essay, firstly, I briefly examine the difference between methods of two sciences and dichotomy between "explanation" and "understanding". Secondly I describe Neo-Kantian approaches and by introducing new dichotomy proposed by Rickert and Weber, I examine Max Weberʹs ideas in methodology in details. Finally I come to conclusion that Weberʹs approach for social science is comparable with some scientists approach in natural science.