جايگاه پارادوكس و حس‌آميزي و انواع آنها در مثنوي مولانا

The Position and Diversity of Paradox and Sensuality in Rumi’s Masnavi

مقاله حاضر به بررسي پارادوكس و حس‌آميزي به‌عنوان دو شيوه از شيوه‌هاي آشنايي‌زدايي و دو اسلوب از اسلوب‌هاي بيان هنري، به‌ويژه در ساحت زبان عارفانه مولانا در مثنوي پرداخته است. بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه خاستگاه اين دو صورت از صورخيال كه در ادب عرفاني مورد استفاده واقع مي‌شوند، به يكي از اصول اساسي تفكر در كلام اشعري بازمي‌گردد. يعني همان انكار عليت و اعتقاد به سلطه مطلق اراده خداوند بر علل طبيعي و قدرت فراگيرش در ايجاد تغييرات در همه‌چيز جهان هستي. علاوه بر تعريف اين دو شيوه بيان، انواع پارادوكس و حس‌آميزي با چندين مثال از مثنوي مورد بررسي قرار گرفته‌اند. همچنين هريك از انواع پارادوكس و حس‌آميزي در دو دفتر اول و دوم، با يكديگر مقايسه شده و بسامد كاربرد هرنوع مشخص شده است.