بررسي مناطق حساس و بحراني آتش‎سوزي با تاكيد بر خشكسالي با استفاده ازAHP ، PDSI و GIS (مطالعه موردي: جنگل سراوان استان گيلان)

Review of fire sensitive areas with emphasis on drought impact with the joint use of PDSI, AHP and GIS (Case study: Forest Saravan, Guilan province)

در دهه‌هاي گذشته آتش‌سوزي‌هايي كه منشا آن عوامل انساني بوده‌است تهديدي بزرگ براي جنگل‌ها محسوب مي‌گردد. هدف از انجام اين پژوهش تجزيه و تحليل توزيع مكاني آتش‌سوزي‌هاي جنگل سراوان و شناسايي مناطق مستعد به آتش‌سوزي مي‌باشد. بر طبق آمار آتش‌سوزي‌هاي اعلام شده، مناطق عمده آتش‌سوزي كه داراي بيشترين وسعت و تكرار بودند شناسايي شدند. برداشت زميني اين مناطق با GPSانجام شد، سپس به محيط نرم‌افزارArcview انتقال و به پلي‌گون تبديل‌شدند. ارزش‌دهي درون و برون لايه‌اي انجام شد، تلفيق نقشه ها جهت تهيه نقشه پيش‌بيني نقاط حساس صورت‌گرفت، سپس تاثير خشكسالي بر آتش‌سوزي به وسيله شاخصPDSI بررسي شد. لايه پوشش گياهي با ضريب تاثير 426/0 بيشترين وزن را در نقشه پيش‌بيني نقاط حساس به آتش‌سوزي داشته و بعد لايه هاي عامل انساني با ضريب 114/0، فاصله از جاده با ضريب 091/0، دما با ضريب 077/0، شيب با ضريب 074/0، فاصله از آبراهه با ضريب 063/0، باران با ضريب 053/0، جهت با ضريب 052/0، و ارتفاع با ضريب 05/0 در اولويت هاي بعدي قرارگرفتند. با توجه به نتايج بدست آمده مشخص شد كه رايج‌ترين نوع آتش‌سوزي در منطقه مورد مطالعه آتش‌سوزي‌هاي كم‌وسعت و سطحي هستند كه در كل بستر جنگل گسترش يافته و گرماي شديد هوا در مردادماه و كم‌شدن رطوبت در عرصه‌هاي طبيعي بدليل عدم بارندگي موجب شده كه عرصه‌هاي جنگلي به كانون‌هاي پرخطري تبديل شوند كه كمترين سهل‌انگاري در آنها منجر به خسارتهاي سنگين مي‌شود. همچنين مهار آتش‌سوزي‌هاي اتفاق افتاده در جنگل‌هاي گيلان بستگي به قطع‌شدن وزش باد دارد. براي ارزيابي مدل بدست‌آمده توسط فرايند تحليل سلسله‌مراتبي، نقشه پراكنش آتش‌سوزي و نقشه پهنه‌بندي با هم تلفيق شدند، و اعتبارسنجي مدل انجام شد؛ نتايج بدست آمده نشان‌دهنده‌ي دقت خوب و 77 درصدي اين روش بود. واژه‌هاي كليدي: جنگل سراوان، خشكسالي، شاخص PDSI، آتش سوزي، GIS

Manmade fires have been major threat to forest areas in the previous decades. The purpose of this study was to analyze the spatial distribution of forest fires and identify fire sensitive area in Saravan forests. According to the available data sets, fire areas with the highest frequency and areas affected were identified. GPS data were recorded for these areas and transferred to Arcview software to convert bridge became diverse. Map typing was conducted within and outside value layer, combining maps was done to indicate anticipated maps of sensitive areas, the impact of drought on fire was investigated by the PDSI index. Vegetation layer by a factor of 0.426 was the highest weight on the predicted maps of susceptible areas to fire and then were layers of the human factor, distance from roads, temperature, slope, distance from streams, rain, direction, and height of the priorities were next. According to the results obtained It was found that the most common type of fire in the study area were the low surface and limited area and the fire spread in forest litter with extreme heat and low humidity of the air in August and in natural areas because of lack of rain fall caused which the forested areas has become the center of the high risk area that any negligence could result in heavy losses. Also fire suppression in the forests of Guilan depends upon wind condition. Obtained by hierarchical analysis model for the evaluation process, fire dispersal maps were combined with the zoning map, and model validation was performed. Results obtained demonstrate good accuracy of the method (77%). Keywords: Saravan Forest, drought, PDSI index, fire, GIS