چكيده فارسي :
از دهه‌ي سي ميلادي، منجمين متوجه عدم توجيه ديناميك ساختارهاي بزرگ كيهاني مانند كهكشان‌ها و خوشه‌هاي كهكشاني با مواد تشكيل‌دهنده‌ي آنها شدند. به نظر مي‌رسد تقريباً ده برابر ماده‌ي تشكيل‌دهنده‌ي ساختارهاي بزرگ ناپيدا مي‌باشند. اين ماده در ابتدا به صورت ماده‌ي گم شده و بعدها با توجه به كانديد ذرات بنيادي براي آن، ماده‌ي تاريك نام گرفت. در سال‌هاي اخير با توجه به عدم مشاهده‌ي شواهد تجربي ذرات مربوط به ماده‌ي تاريك به نظر مي‌رسد استفاده از ماده‌ي گم شده با معني‌تر باشد. مضاف بر اينكه شايد بتوان تنها با تغيير قانون گرانش اين مسيله را حل كرد. در اين مقاله تاريخچه‌ي ماده گم شده در ساختارهاي كيهاني و راه حل‌هاي پيشنهادي به اين مسيله مرور خواهد شد.
