شناسايي عوامل موثر بر فرار مالياتي در اقتصاد ايران

Tax Evasion and Its Determinants in the Iranian Economy (1971-2007)

مطالعات انجام شده در خصوص شناسايي عوامل موثر بر پديده فرار مالياتي در كشورهاي در حال توسعه حاكي از آن است كه چهار متغير نرخ ماليات، پيچيدگي قوانين و مقررات، نبود سرمايه اجتماعي و تورم، علاوه بر اينكه به طور تقريبي ميان اين كشورها به عنوان عامل مشترك به‌شمار مي آيند، در اين حوزه بيشترين اثرگذاري را نيز دارا هستند. بر اين اساس، در اين مطالعه سعي گرديده تا با استفاده از يك الگوي خود توضيح با وقفه هاي گسترده براي دوره 13??–13?? تاثير متغيرهاي بيان شده بر فرار مالياتي در اقتصاد ايران مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد. نتايج حاصل از تخمين الگو حاكي از آن است كه در بلندمدت، هر چهار متغير مورد نظر با فرار مالياتي رابطه اي مثبت و معني‌دار داشته اند. در خصوص دوره كوتاه‌مدت نيز تمامي نتايج به طور تقريبي شبيه به نتايج بلندمدت است،‌ البته با اين تفاوت كه تورم نقش تعيين‌كننده‌اي بر فرار مالياتي نداشته است.

Empirical studies are indicative of four existing variables of tax rate, complexity of rules and regulations, social capital and inflation as the most influential factors in triggering tax evasion to be a common parameter among developing countries. This paper tries to study all the four factors in an econometric self-explanatory model to estimate the impact of each one in the context of the Iranian economy. To this end, an ARDL approach and annual data over the period of 1971- 2007 have been used. The results show that the tax rate, the complexity of the regulations, lack of social capital and inflation all together have significantly positive relationship with tax evasion in the long run. However, in the short run, all the results were similar to those of the long-run ones except for ‘inflation’ which did not bear a decisive role in tax evasion.