بازتاب قرار داد تاريخي 1919 در تحولات سياسي معاصر

A Reflection on 1919 Treaty

انقلاب مشروطه در ايران فارغ از عوامل تاثيرگذار و نتايج آن در قالب"جنبشي عليه استبداد" قابل فهم است. مشروطيت در ساده ترين تعريف تكاپوي براي محدود كردن اقتدار سنتي و توزيع قانونمند قدرت در چهارچوب نهادهاي نو است. قدرت سياسي قبل از مشروطه ساختي خودكامه دارد كه حدود قدرت در آن نامشخص است. نهاد دولت مايملك سلطان و قدرت او در حكومت مطلق فرض مي شود. سازمان و كاركرد حكومت پيش از مشروطه نامعين و تفكيك ناپذير است و اعمال قدرت بر اساس مناسباتي آمرانه انجام مي-گيرد. آنچه در ساخت چنين نظام سنتي از حكومت كمتر ديده مي شود، رقابت قانونمند، قواعد غير مشخص، نظام عقلاني حاكم بر روابط فرمانده و فرمانبر، سيستم منظم و كارآمدي حقوق ثابت است. "ماكس وبر" چنين خصوصياتي را فصل مميزه اقتدار سنتي و مدرن مي-داند. هدف اصلي مشروطه قانونمند و مقيد كردن اين بي حد و مرزي و بي رويگري قدرت سياسي شاه بود. اين مقاله با بررسي اوضاع اجتماعي و سياسي ايران در عصر استبداد قاجار، مشروطه را محصول بيداري ملي مي داند كه مي خواستند از وضع مساعد تاريخ براي نجات ملت خود بهره جويند و با بحثي در اين خصوص به قرارداد معروف 1919 م. مطابق با 1337 هـ. ق و آثار اجتماعي اين قرارداد به ويژه تاثير آن در آثار شعرا و نوشته هاي نويسندگان و محافل ادبي مي پردازد و اشعاري را از "عشقي" در مخالفت با اين قرارداد ذكر مي كند.

The Mashroteh(constitutional) revolution in Iran can be understood as an anti tyranny movement. Mashrotyat was an attempt to restrict traditional force and to distribute power systematically in the form of new institutions. The political power preceding Mashroteh had a tyrannical structure, with unlimited power. The government was considered the property of the Sultan and his power was assumed absolute. This essay is an attempt to investigate the social and political situation in Iran during Qajar period. It is believed that the Mashroteh was a national awareness which was intended to take advantage of the favorable historical situation for the liberation of itʹs people. There is a discussion on the well – known 1919(A.C. or 1337 AH) treaty and its social impact on the powers of the poets and the writers writing as well as the literary circles. Also, some poems by Eshghi in disagreement to this treaty are mentioned.