بررسي سطوح شواهد پايان‌نامه‌ها و رساله‌هاي پرستاري دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تيپ 1 كشور1389-1370

A Survey on the Levels of Evidence of Nursing Theses and Dissertations in Type 1 Medical Universities of Iran, 1991-2010

زمينه و هدف: وجود پژوهشهاي علمي در سطوح بالاي شاهد محوري زمينه‌ي مناسب براي محقق نمودن پرستاري مبتني بر شواهد را فراهم مي‌آورد. پژوهش حاضر سطح شاهد محوري پايان‌نامه‌ها و رساله‌هاي پرستاري دانشكده‌هاي پرستاري و مامايي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تيپ 1 كشور را در يك دوره بيست ساله تعيين نموده است. روش بررسي: در اين پژوهش توصيفي با مطالعه‌ي چكيده و فصل سوم 1810 پايان‌نامه كارشناسي ارشد و 54 رساله دكتراي پرستاري دانشكده هاي پرستاري تيپ يك كشور از سال 1370 تا 1389، ابتدا روش پژوهش بكارگرفته شده در آنها و سپس سطح شاهد محوري بر اساس جدول سلسله مراتبي سطوح شواهد، مشخص گرديد. داده‌هاي بدست‌ آمده با روشهاي آمار توصيفي و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: بيشترين تعداد پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد (7/60%) و رساله هاي دكترا (6/92%) در سطح شاهد محوري 6 (مطالعات توصيفي و كيفي) قرار داشتند. به ترتيب در سطح 1( مطالعات مرور نظام مند يا فرا تحليلي بر روي كارآزماييهاي تصادفي باليني) و سطح 5 (مرور نظام مند بر روي مطالعات توصيفي و كيفي) در مقطع كارشناسي ارشد؛ و سطح 1، سطح 4 ( مطالعات مورد شاهدي و مطالعات هم گروهي) و سطح 5 در مقطع دكترا پژوهشي مشاهده نشد. كمترين تعداد پايان نامه ها (9/1%) مربوط به سطح 4 مي باشد. فقط (4/7%) از رساله ها در سطح 2 (كارآزماييهاي باليني تصادفي) و سطح 3 (كارآزماييهاي باليني غيرتصادفي) قرار داشتند. در سالهاي اخير گرايش به انجام پژوهشهاي پرستاري در سطوح قوي‌تر شاهد محوري ايجاد شده است. نتيجه‌گيري كلي: يافته‌ها حاكي از آن است كه بيشتر پايان‌نامه‌ها و رساله‌ها در زمان مورد بررسي و در تمامي گروه‌هاي آموزشي و در اكثر دانشكده‌ها در سطوح پايين هرم شواهد قرار گرفته‌اند. بنابراين با توجه به اهميت عملكرد مبتني بر شواهد در ارتقاي كيفيت خدمات پرستاري، جستجوي راهكارهايي براي سوق دادن اين پژوهشها به سمت سطوح بالاي شاهد محوري ضرورت دارد.

Background & Aims: Availability of scientific research at high levels of evidence, provide an appropriate context for evidence-based nursing. This study aims to identify the levels of evidence of nursing theses and dissertations in type-one medical universities of Iran in a period of twenty years. Material &Methods: This is a descriptive survey on 1810 nursing theses and 54 dissertations. The abstract and/or method section of the theses and dissertations during 1991-2010 was reviewed and then their levels of evidence were determined by comparing these data with the table of evidence-based research assessment. Descriptive analysis on data was performed using SPSS-PC (v. 16). Results: A large percentage of the theses (60.7%) and dissertations (92.6%) were at the 6th level of evidence. First and 5th levels of evidence were not seen in Masters Theses, and none of the 1st, 4th and 5th levels of evidence was found in PhD dissertations. The lowest percentages (1.9%) of theses were situated at the 4th level. Only 7.4% of the dissertations were at the 2nd & 3rd levels of evidence. The trend of theses and dissertations during this period revealed that the 6th level of evidence is dominant. However, during 2005- 2010 the trend changed into performing research at the 2nd & 3rd levels of evidence. Conclusion: The results revealed that the majority of theses and dissertations in all educational fields and faculties are at the lowest (6th) level of evidence during the studied period. Thus, regarding the importance of evidence-based practice for increasing the quality of nursing care, investigating approaches to promote and improve the level evidence of nursing theses and dissertations is recommended.