تاثير آموزش پيشگيري از پوكي استخوان توسط همسالان و پرسنل بهداشتي بر خودكارآمدي نوجوانان مبتلا به سندرم نفروتيك

The Effect of Osteoporosis Prevention Education by Peers and Health personnel on Self-efficacy of Adolescents with Nephrotic Syndrome

زمينه و هدف: با توجه به شيوع سندرم نفروتيك و به دنبال آن پوكي استخوان در كودكان مبتلا به سندروم نفروتيك نياز به آموزش پيشگيري از پوكي استخوان ضروري به نظر مي رسد. مطالعه حاضر به منظور مقايسه تاثير آموزش پيشگيري از پوكي استخوان توسط همسالان و پرسنل بهداشتي بر خودكارآمدي نوجوانان مبتلا به سندرم نفروتيك انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه شبه تجربي، 54 نوجوان مبتلا به سندرم نفروتيك با ميانگين سني 47/2±81/14 مراجعه كننده به درمانگاه هاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي شيراز، شركت داشتند. نمونه ها به صورت تصادفي به دو گروه آموزش توسط همسالان و آموزش توسط پرسنل بهداشتي تقسيم شدند. برنامه آموزشي مبتني بر الگوي باورهاي بهداشتي توسط همسالان آموزش ديده به صورت هفتگي اجرا شد. در گروه كنترل آموزش توسط پرستار صورت گرفت. پرسشنامه روا و پاياي سنجش خودكارآمدي در زمينه پوكي استخوان (Osteoporosis Self-efficacy Scale) قبل، بلافاصله بعد و 1 ماه پس از مداخلات آموزشي توسط بيماران تكميل شد. جهت تجزيه و تحليل داده ها، نرم افزار SPSS نسخه 15و آزمون تي مستقل و تي زوج و آناليز واريانس با اندازه گيري هاي مكرر مورد استفاده قرار گرفت. يافته ها: ميانگين نمره خودكارآمدي در هر دو گروه بلافاصله بعد از مداخله به طور معني داري افزايش يافت (001/0=p) . يك ماه بعد از مطالعه ميانگين نمرات هر دو گروه نسبت به بلافاصله بعد از مداخله كاهش يافت، كاهش نمره كل خودكارآمدي در گروه همسالان (13/0=p) و همچنين در گروه پرسنل بهداشتي (46/0=p) از نظر آماري معنادار نبود. به طور كلي هيچ اختلاف معني داري قبل، بلافاصله و يك ماه بعد بين دو گروه مداخله همسالان و بزرگسالان ديده نشد به اين معني كه آموزش توسط همسالان و پرسنل بهداشتي به يك ميزان موثر بوده است. نتيجه گيري كلي: با توجه به يافته ها مي توان چنين نتيجه گرفت كه برنامه آموزش پيشگيري از پوكي استخوان مبتني بر الگوي باورهاي بهداشتي هم توسط پرسنل بهداشتي و هم توسط همسالان موثر است و مي تواند بر خودكارآمدي افراد تاثير معني داري بگذارد. با توجه به نتايج بديهي است كه استمرار اين برنامه مي تواند تغييرات ايجاد شده را تثبيت نمايد.

Background & Aims: Regarding the prevalence of osteoporosis followed by Nephrotic syndrome in children, educational programs to prevent this disorder is required. The present study aims to compare the effect of osteoporosis prevention education by peers and health personnel on osteoporosis self-efficacy of adolescents with Nephrotic syndrome. Material & Methods: In this quasi-experimental study, 54 patients (mean age 14.81 ± 2.47) with Nephrotic syndrome, referred to the clinics affiliated to Shiraz University of Medical Sciences have participated. The subjects were randomly assigned into two groups either educated by peers or by health personnel. The osteoporosis educational program was conducted weekly based on the health belief model. Data was collected by Osteoporosis self-efficacy scale (OSES) immediately and 1 month after the educational intervention. Data was analyzed by SPSS-PC (v. 15) using independent and paired t-test and RMANOVA. Results: The mean score of self-efficacy was increased significantly in both groups immediately after education (p=0/001). The scores declined in both groups one month after intervention. Reduction of total score in the peer group (p =0.13) and in health personnel group (P =0.46) was not statistically significant. Generally, no significant difference was found between those educated by peers or by health personals before, immediately and 1 month after education. It means that Peer education and health personnel education are equally effective. Conclusion: According to the findings, osteoporosis education program based on health belief model is effective either by peer group or by health personnel and has a significant effect on self-efficacy of adolescents with nephritic syndrome. Regarding the findings, continuation of this program would keep the required changes.