بررسي وضعيت آموزش سلامت در كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي ايران

The Status of Health Education in Iranian Elementary School Books

مقدمه: نعمت سلامتي، يكي از نعمت‌هاي بي‌كران الهي است كه به انسان عنايت شده است. انسان براي سالم نگه داشتن خود بايد تلاش نمايد، به خصوص در عصر كنوني كه زندگي ماشيني رايج شده است. بنابراين لازم به نظر مي‌رسد آموزش‌هايي در اين رابطه داده شود تا افراد سالمي در جامعه حضور داشته باشند. از اين‌رو، هدف اين پژوهش تحليل محتواي كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي بر مبناي مولفه‌هاي آموزش سلامت بود. روش‌ها: روش مورد استفاده در تحليل محتواي پژوهش حاضر، آنتروپي شانون بود و واحد تحليل نيز صفحات (متن، پرسش‌ها، تمرين‌ها و تصاوير) بودند كه در مجموع، 3467 صفحه را شامل مي‌شد. سه مولفه بهداشت پوست، ورزش و تحرك بدني، تغذيه و آب آشاميدني بررسي شد. نمونه آماري اين پژوهش، هفت عنوان شامل فارسي (بخوانيم)، فارسي (بنويسيم)، علوم، هديه‌هاي آسماني، هديه‌هاي ‌آسماني (كتاب كار)، قرآن و تعليمات اجتماعي در سال تحصيلي 89-1388 بود. نتا‌يج: تجزيه و تحليل داده‌ها نشان مي‌دهد كه به مولفه ورزش و تحرك بدني بيش از ساير مولفه‌ها توجه شده است و كمترين ميزان توجه، مربوط به تغذيه و آب آشاميدني مي‌باشد. ضمن اين كه هر يك از شاخص‌هاي مولفه‌هاي پيش‌گفت، به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته بودند و كتب درسي، مولفه‌هاي آموزش سلامت را به يك نسبت تحت پوشش قرار نداده‌ بودند. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان مي‌دهد كه در كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي ايران نياز به توجه بيشتر به آموزش سلامت در تمامي ابعاد احساس مي‌شود.

Background: Health is one of the blessings gifted to humans by God. Humans have to take care of their well-being, especially in the current era when machine life has become predominant. Therefore, having a healthy society requires the provision of health education. The aim of this study was to perform a content analysis of the elementary school books of Iran according to health education components. Methods: This study used Shannon Entropy as a method of content analysis. Units of analysis were 3467 pages containing text, questions, practices, and figures. Three components of skin hygiene, exercise and physical activity, and nutrition and water were evaluated. The samples under study were seven titles including Farsi (reading), Farsi (writing), science, religious studies, religious studies (workbook), Quran, and social education in the academic year of 2009-10. Results: Exercise and physical education had received more attention. In contrast, the least attention was paid to nutrition and water. The components had not been considered equally and the books did not cover all components of health education. Conclusion: Our findings showed the necessity of increasing all components of health education in Iranian elementary school textbooks.